سهام ممتاز به انگلیسی

سهام ممتاز به انگلیسی همان Preferred Stock یا Preferred Share است. این نوع سهام، یک ابزار مالی جذاب و کمی پیچیده در دنیای بازارهای سرمایه به حساب می آید. خیلی ها فکر می کنند سهام فقط یه نوع داره، همون سهام عادی که همه می شناسیم. ولی نه! سهام ممتاز یک جورایی مثل یک پل ارتباطی بین بدهی و سهام عادیه و برای خودش دنیایی از ویژگی ها و کاربردها رو داره.

اهمیت درک اصطلاحات مالی اونم به زبان انگلیسی، توی دنیای امروز که مرزهای مالی بین کشورها روز به روز کمرنگ تر می شه، دیگه بر کسی پوشیده نیست. شما چه دانشجو باشید، چه یه سرمایه گذار حرفه ای یا حتی یه مترجم متخصص توی حوزه مالی، باید بتونید این اصطلاحات رو نه تنها ترجمه کنید، بلکه مفهوم عمیق پشتشون رو هم بفهمید. این مقاله هم دقیقاً همین هدفو داره؛ اینکه بریم سراغ سهام ممتاز و ببینیم این موجود دوست داشتنی اما گاهی اوقات گیج کننده چی هست، چه ویژگی هایی داره، چند نوعه و اصلاً به چه دردی می خوره، هم برای شرکت ها و هم برای ما سرمایه گذارها.

سهام ممتاز چیست؟ (What is Preferred Stock?)

ببینید، Preferred Stock یا همون سهام ممتاز، توی ادبیات مالی بین المللی یه جورایی شبیه یه هیبرید یا ترکیبِ. یعنی نه کاملاً بدهی حساب می شه و نه کاملاً سهام عادی. یه جایگاه خاصی توی ساختار سرمایه شرکت داره، یه جایی بین بدهی ها و سهام عادی. تصور کنید یه شرکت برای اینکه بتونه پول جمع کنه و کارش رو بزرگ تر کنه، دنبال راه های مختلفی می گرده. یکی از این راه ها، انتشار سهام ممتازه.

حالا چرا شرکت ها سراغش می رن؟ چون می تونن بدون اینکه کنترل شرکت رو از دست بدن (چون سهام ممتاز معمولاً حق رای نداره)، پول جذب کنن. از طرفی، برای سرمایه گذارها هم جذابه. چرا؟ چون یه جورایی همون حس سهامداری رو بهشون می ده، اما با ریسک کمتر و یه درآمد نسبتاً ثابت. کاربرد اصلی سهام ممتاز برای شرکت ها، تامین مالیه؛ یعنی یه ابزار برای جمع آوری سرمایه. برای سرمایه گذارها هم یه ابزار سرمایه گذاریه که می تونه بهشون یه جریان درآمد ثابت بده و البته اولویت هایی نسبت به سهام عادی.

ویژگی های کلیدی سهام ممتاز (Key Characteristics of Preferred Stock)

سهام ممتاز یه سری ویژگی های منحصر به فرد داره که اون رو از سهام عادی و حتی اوراق بدهی جدا می کنه. این ویژگی ها باعث می شن که سرمایه گذارها با یه دیدگاه خاصی به این سهام نگاه کنن و شرکت ها هم برای تامین مالی سراغش برن. بیایید با هم دونه دونه این ویژگی های مهم رو بررسی کنیم:

اولویت در پرداخت سود (Dividend Priority)

یکی از مهمترین و جذاب ترین ویژگی های Preferred Stock، اولویت توی دریافت سود یا همون دیویست هاست. این یعنی چی؟ یعنی شرکت قبل از اینکه بخواد حتی یه ریال سود به سهامدارهای عادی پرداخت کنه، باید اول سود سهام ممتاز رو به طور کامل بده. این سود هم معمولاً با یه نرخ ثابت از قبل تعیین شده (Fixed Dividend Rate) پرداخت می شه. مثلاً ممکنه بگن سالی ۸ درصد از ارزش اسمی سهام.

حالا اگه شرکت یه سالی سود نده یا سودش کم باشه، چی می شه؟ اینجا یه مفهوم مهم دیگه به اسم Dividends in Arrears یا همون سودهای معوقه وارد بازی می شه. اگه سهام ممتاز از نوع انباشته باشه (که جلوتر توضیح می دیم)، شرکت موظفه سودهای پرداخت نشده سال های قبل رو هم توی سال های بعدی، قبل از پرداخت سود به سهام عادی، جبران کنه. این ویژگی، یه اطمینان خاطر بزرگ برای سرمایه گذارهای سهام ممتازه که می دونن جریان درآمدشون تا حد زیادی تضمین شده است.

اولویت در بازپرداخت در زمان انحلال (Liquidation Preference)

خدای نکرده اگه یه شرکتی ورشکست بشه یا به هر دلیلی منحل بشه، اولویت بندی برای بازپرداخت دارایی ها خیلی مهمه. توی این شرایط، اول طلبکارها پولشون رو می گیرن، بعدش نوبت به دارندگان سهام ممتازه. یعنی دارنده Preferred Stock قبل از اینکه سهامدارهای عادی حتی فکر دریافت یه قرون از دارایی های شرکت باشن، حق دارن پول خودشون رو پس بگیرن. این ویژگی، یه جورایی یه چتر حمایتیه که ریسک سرمایه گذاری روی سهام ممتاز رو نسبت به سهام عادی کمتر می کنه. سرمایه گذار می دونه توی بدترین سناریو هم، شانس بیشتری برای بازگرداندن اصل سرمایه اش داره.

عدم وجود حق رأی (Generally Non-Voting)

حالا رسیدیم به یه ویژگی که برای خیلی ها نقطه ضعفه. دارندگان سهام ممتاز معمولاً حق رای توی مجامع عمومی شرکت رو ندارن. یعنی نمی تونن توی تصمیمات مهم شرکت مثل انتخاب هیئت مدیره یا سیاست های کلی شرکت مشارکت کنن. این یعنی چی؟ یعنی شما با خرید سهام ممتاز، از لحاظ مالکیت توی شرکت شریکید و سود می گیرید، ولی از نظر کنترل و تصمیم گیری، نقشی ندارید. البته همیشه هم اینجوری نیست و ممکنه توی شرایط خاص و مشخصی که توی اساسنامه شرکت اومده، سهامداران ممتاز هم حق رای پیدا کنن. مثلاً اگه شرکت چند سال پشت سر هم سود سهام ممتاز رو پرداخت نکنه، ممکنه بهشون حق رای موقت داده بشه.

پتانسیل افزایش ارزش محدود (Limited Price Appreciation)

یه نکته مهم دیگه اینه که سهام ممتاز برخلاف سهام عادی، پتانسیل رشد قیمت محدودی داره. قیمت سهام عادی توی بورس می تونه خیلی نوسان داشته باشه و اگه شرکت رشد کنه، ممکنه چند برابر بشه. ولی Preferred Stock بیشتر تحت تاثیر نرخ های بهره و رتبه اعتباری شرکته. یعنی اگه نرخ بهره بانکی بره بالا، جذابیت سهام ممتاز با سود ثابت کمتر می شه و قیمتش میاد پایین. اگه رتبه اعتباری شرکت بهتر بشه، قیمتش ممکنه کمی بالا بره. در واقع، سرمایه گذار سهام ممتاز بیشتر دنبال درآمد ثابت و پایدار (مثلاً ماهیانه یا سالیانه) از سود تقسیمی ه تا اینکه بخواد از افزایش قیمت خود سهام سود کنه. این ویژگی، سهام ممتاز رو بیشتر شبیه به اوراق قرضه می کنه تا سهام عادی.

ماهیت دائمی یا بازخریدپذیر (Perpetual or Callable Nature)

سهام ممتاز می تونه دو جور ماهیت داشته باشه: دائمی (Perpetual) یا بازخریدپذیر (Callable). سهام ممتاز دائمی یعنی شرکت تا زمانی که هست و منحل نشده، موظفه سود سهام ممتاز رو پرداخت کنه و هیچ تاریخ سررسیدی برای بازپرداخت اصل پول نداره. این یه جورایی شبیه اوراق قرضه ایه که سررسید ندارن.

اما نوع بازخریدپذیر یا Callable Preferred Stock یه ویژگی دیگه داره. توی این حالت، شرکت حق داره که سهام ممتاز رو از دارندگانش با یه قیمت از پیش تعیین شده (معمولاً بالای ارزش اسمی و بهش می گن Call Price) بازخرید کنه. این ویژگی برای شرکت خوبه، چون اگه نرخ بهره توی بازار بیاد پایین، می تونه سهام ممتاز گرون قیمت قبلی رو بازخرید کنه و به جاش سهام ممتاز جدید با نرخ سود کمتر صادر کنه. برای سرمایه گذار ممکنه بد باشه، چون اگه شرکت سهام رو بازخرید کنه، اون جریان درآمد ثابت قطع می شه و باید دنبال سرمایه گذاری جدید باشه.

انواع سهام ممتاز (Types of Preferred Stock)

خب، تا اینجا فهمیدیم Preferred Stock چی هست و چه ویژگی های کلی داره. حالا بیایید با هم نگاهی بندازیم به انواع مختلف سهام ممتاز. چون این سهام هم مثل بقیه ابزارهای مالی، شکل ها و مدل های مختلفی داره که هر کدومشون برای خودشون یه سری قواعد و مزایای خاص دارن. شناخت این انواع به ما کمک می کنه که وقتی اسم یه نوع خاص از سهام ممتاز رو می شنویم، دقیقاً بدونیم داریم درباره چی حرف می زنیم.

سهام ممتاز انباشته (Cumulative Preferred Stock)

این نوع سهام ممتاز، که بهش Cumulative Preferred Stock می گن، از اسمش هم پیداست که انباشته می شه. یعنی چی؟ فرض کنید یه سالی شرکت سود کافی نداره یا به هر دلیلی تصمیم می گیره سود سهام ممتاز رو پرداخت نکنه. توی این حالت، سودهای پرداخت نشده (همون Dividends in Arrears) برای سال های بعدی انباشته می شن.

حالا فرض کنید شرکت توی سال های بعدی وضعش خوب می شه و سوددهی خوبی داره. قبل از اینکه حتی یه ریال سود به سهام عادی برسه، شرکت باید اول تمام سودهای معوقه سهام ممتاز انباشته رو پرداخت کنه. این ویژگی، یه اطمینان خاطر خیلی بزرگ برای سرمایه گذارهاست، چون می دونن حتی اگه شرکت یه مدتی توی بحران باشه و سود نده، بالاخره یه روزی همه سودشون رو پس می گیرن. این نوع سهام برای سرمایه گذارانی که دنبال درآمد ثابت و تضمین شده هستن، خیلی جذاب تره.

سهام ممتاز غیرانباشته (Non-Cumulative Preferred Stock)

برخلاف سهام ممتاز انباشته، نوع غیرانباشته یا Non-Cumulative Preferred Stock اینجوری نیست. اگه شرکت توی یه سالی نتونه یا نخواد سود سهام ممتاز رو پرداخت کنه، اون سود دیگه برای همیشه از بین می ره و هیچ تعهدی برای پرداختش توی آینده وجود نداره. یعنی اگر شرکتی سود این سهام رو توی سال جاری پرداخت نکرد، دیگه هیچ وقت مجبور نیست اون رو جبران کنه و تنها سود سال جاری رو اگه بتونه، پرداخت می کنه.

واضحه که این نوع سهام ریسک بیشتری برای سرمایه گذار داره و به همین خاطر، معمولاً کمتر از نوع انباشته محبوبه. شرکت ها ممکنه به دلیل انعطاف پذیری بیشتر برای خودشون، ترجیح بدن این نوع سهام رو منتشر کنن، چون دیگه نگران انباشته شدن سودهای پرداخت نشده نیستن. اما خب، برای جذابیت، شاید مجبور باشن سود ثابت بیشتری به این نوع سهام پرداخت کنن تا سرمایه گذار رو جذب کنن.

سهام ممتاز قابل تبدیل (Convertible Preferred Stock)

این مدل، Convertible Preferred Stock یا سهام ممتاز قابل تبدیل، یه ویژگی هیجان انگیز داره! به دارندگانش این حق رو می ده که سهام ممتاز خودشون رو به تعداد مشخصی از سهام عادی شرکت تبدیل کنن. این قابلیت، یه جورایی یه تیر و دو نشونه.

شما هم سود ثابت و اولویت سهام ممتاز رو دارید و هم می تونید از پتانسیل رشد قیمت سهام عادی استفاده کنید. تصور کنید شرکت به شدت رشد می کنه و قیمت سهام عادی سر به فلک می کشه. توی این حالت، می تونید سهام ممتاز خودتون رو به سهام عادی تبدیل کنید و از افزایش ارزش سهام عادی سود ببرید. این ویژگی باعث می شه که این نوع سهام برای سرمایه گذارانی که هم دنبال امنیت و درآمد ثابت هستن و هم نمی خوان از فرصت رشد شرکت عقب بمونن، خیلی جذاب باشه. البته شرایط و نسبت تبدیل، از قبل توی قرارداد مشخص می شه و ممکنه محدودیت هایی هم داشته باشه.

سهام ممتاز قابل فراخوان (Callable Preferred Stock)

راجع به این نوع سهام قبلاً هم کمی صحبت کردیم. Callable Preferred Stock یعنی شرکت حق داره سهام رو از دست شما فراخوان یا بازخرید کنه. این کار معمولاً با یه قیمت از پیش تعیین شده (Call Price) انجام می شه که معمولاً کمی بالاتر از ارزش اسمی سهامه تا برای سرمایه گذار جذاب باشه. این قابلیت برای شرکت ها مفیده، چون اگه نرخ بهره بازار پایین بیاد، می تونن سهام ممتاز قبلی که سود بالایی بهش می دادن رو بازخرید کنن و به جاش سهام ممتاز جدید با نرخ سود کمتر منتشر کنن. اینجوری هزینه تامین مالیشون رو کم می کنن.

اما از دید سرمایه گذار، ممکنه یه جور ریسک باشه. چون اگه بازار نزولی باشه و نرخ بهره بالا بره، شرکت ها سهام رو بازخرید نمی کنن و شما سودتون رو می گیرید. ولی اگه بازار خوب باشه و نرخ بهره پایین بیاد، شرکت سهام شما رو بازخرید می کنه و شما مجبورید سرمایه تون رو با سود کمتری دوباره سرمایه گذاری کنید. پس این ویژگی هم مزایای خودشو برای شرکت داره و هم یه چالش برای سرمایه گذار.

سهام ممتاز مشارکتی (Participating Preferred Stock)

نوع مشارکتی یا Participating Preferred Stock یه ویژگی جذاب برای سرمایه گذارها داره. دارندگان این سهام، علاوه بر اون سود ثابت همیشگی که دریافت می کنن، این امکان رو هم دارن که اگه شرکت عملکرد مالی فوق العاده ای داشته باشه و به سودآوری بالایی برسه، از سودهای مازاد شرکت هم سهم ببرن. یعنی چی؟ یعنی اول سود ثابت خودشون رو می گیرن، بعد سهام عادی هم سودش رو می گیره، و بعد اگه چیزی اضافه اومد، سهام ممتاز مشارکتی دوباره سهمی از اون سود مازاد رو به دست میاره.

این ویژگی باعث می شه که این نوع سهام، ترکیبی از امنیت و پتانسیل رشد باشه. شما هم از جریان درآمد ثابت لذت می برید و هم اگه شرکت غوغا کرد، از اون رشد سودآوری شرکت هم بی نصیب نمی مونید. این مدل برای سرمایه گذارانی که هم ریسک گریز هستن و هم دلشون نمی خواد کاملاً از پتانسیل رشد شرکت دور بمونن، گزینه خیلی خوبیه.

سهام ممتاز با نرخ شناور (Adjustable-Rate Preferred Stock)

خب، آخرین نوعی که می خوایم بهش بپردازیم، Adjustable-Rate Preferred Stock یا سهام ممتاز با نرخ شناوره. برخلاف سهام ممتاز عادی که نرخ سود ثابتی داره، نرخ سود این سهام بر اساس یه نرخ مرجع توی بازار تغییر می کنه. مثلاً ممکنه نرخ سودش بر اساس LIBOR (نرخ بهره بین بانکی لندن) یا Treasury Yields (بازدهی اوراق قرضه خزانه داری آمریکا) باشه. این یعنی چی؟ یعنی اگه نرخ بهره توی بازار بره بالا، سود سهام ممتاز شما هم بیشتر می شه. اگه بیاد پایین، سود شما هم کم می شه.

این ویژگی باعث می شه که این سهام برای سرمایه گذارها، یه جورایی در برابر نوسانات نرخ بهره مقاوم باشه. اگه نرخ بهره بره بالا، جذابیت سهام با سود ثابت کم می شه، ولی این نوع سهام چون سودش با نرخ بازار تنظیم می شه، همچنان جذاب می مونه. برای شرکت هم این امکان رو فراهم می کنه که توی شرایط نوسان نرخ بهره، از ابزاری استفاده کنه که هم برای سرمایه گذار جذابه و هم با شرایط بازار هماهنگه.

سهام ممتاز، با اینکه کمتر از سهام عادی شناخته شده، اما یک ابزار مالی قدرتمند و انعطاف پذیر است که می تواند برای شرکت ها منبعی پایدار برای تامین مالی و برای سرمایه گذاران، جریانی ثابت از درآمد فراهم کند.

مقایسه جامع: سهام ممتاز در برابر سهام عادی (Preferred Stock vs. Common Stock)

یکی از سوالات کلیدی که برای خیلی از سرمایه گذارها پیش می آد اینه که سهام ممتاز با سهام عادی چه فرقی داره؟ خیلی ها این دو رو با هم اشتباه می گیرن، اما در واقعیت، تفاوت های اساسی ای بینشون وجود داره که شناختشون برای هر سرمایه گذاری حیاتیه. بیایید با یه جدول مقایسه ای کامل، این تفاوت ها رو حسابی زیر ذره بین ببریم تا تصویر واضحی از هر کدوم داشته باشیم:

معیار	سهام ممتاز (Preferred Stock)	سهام عادی (Common Stock)
حق رأی	معمولاً فاقد حق رأی در مجامع عمومی (مگر در موارد خاص و تعیین شده)	دارای حق رأی در مجامع عمومی (امکان مشارکت در تصمیم گیری ها)
اولویت در دریافت سود	اولویت کامل در دریافت سود تقسیمی، قبل از سهام عادی؛ نرخ سود معمولاً ثابت	پس از پرداخت سود به سهام ممتاز، در صورت وجود سود، باقی مانده دریافت می شود؛ نرخ سود متغیر و بستگی به تصمیم هیئت مدیره دارد
اولویت در زمان انحلال شرکت	اولویت بالا در بازپرداخت دارایی ها پس از طلبکاران و قبل از سهامداران عادی	آخرین اولویت در بازپرداخت دارایی ها؛ پس از همه طلبکاران و سهامداران ممتاز
پتانسیل رشد قیمت	محدود؛ بیشتر متاثر از نرخ بهره و رتبه اعتباری شرکت است	بالا؛ پتانسیل رشد قابل توجه متناسب با رشد سودآوری و عملکرد شرکت
ریسک سرمایه گذاری	نسبتاً کمتر از سهام عادی (به دلیل اولویت در سود و انحلال)	بالاتر از سهام ممتاز (به دلیل نوسانات قیمت و آخرین اولویت در انحلال)
ماهیت	بین بدهی و مالکیت (هیبریدی)؛ دارای ویژگی های هر دو	مالکیت خالص در شرکت؛ بیانگر سهم در سود و زیان شرکت
نوع بازدهی	عمدتاً از طریق سود ثابت و قابل پیش بینی	عمدتاً از طریق افزایش قیمت سهام و گاهی سود تقسیمی متغیر
تاثیر بر کنترل شرکت	کم یا هیچ (به دلیل عدم حق رأی)	مستقیم (از طریق حق رأی و مشارکت در انتخاب هیئت مدیره)

همانطور که توی جدول دیدید، سهام ممتاز و سهام عادی هر کدوم ویژگی های خاص خودشون رو دارن که باعث می شه برای انواع مختلفی از سرمایه گذارها مناسب باشن. اگه شما دنبال امنیت، درآمد ثابت و ریسک کمتر هستید، سهام ممتاز می تونه گزینه خوبی باشه. اما اگه به دنبال پتانسیل رشد بالا و مشارکت توی تصمیمات شرکت هستید، سهام عادی انتخاب مناسب تریه. البته فراموش نکنید که هر دو نوع سهام توی یک شرکت ممکنه وجود داشته باشه و این انتخاب بستگی به استراتژی و اهداف سرمایه گذاری شما داره.

مزایا و معایب سهام ممتاز (Advantages and Disadvantages of Preferred Stock)

مثل هر ابزار مالی دیگه، Preferred Stock هم نقاط قوت و ضعف خودش رو داره، هم برای سرمایه گذار و هم برای شرکتی که اون رو منتشر می کنه. شناخت این مزایا و معایب بهتون کمک می کنه که با دید بازتری سراغ این نوع سهام برید و تصمیمات بهتری بگیرید.

الف) برای سرمایه گذاران:

مزایا:

• درآمد ثابت و قابل پیش بینی: این مهمترین مزیته! شما می دونید که هر دوره (مثلاً هر سه ماه یا سالیانه) یه سود مشخصی رو دریافت می کنید. این برای کسانی که دنبال یه جریان نقدی ثابت هستن، مثل بازنشسته ها، عالیه.
• اولویت در دریافت سود و دارایی: توی اوضاع بد شرکت، شما توی صف اول دریافت سود و توی صف دوم (بعد از بدهی ها) دریافت دارایی ها هستید. این یعنی ریسک کمتری نسبت به سهامداران عادی دارید.
• ریسک کمتر نسبت به سهام عادی: با توجه به دو مورد قبلی، طبیعیه که ریسک کلی سهام ممتاز از سهام عادی کمتر باشه.
• تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری: اضافه کردن سهام ممتاز به سبدتون، می تونه یه جورایی بین اوراق قرضه (با سود ثابت) و سهام عادی (با پتانسیل رشد) تعادل ایجاد کنه.

معایب:

• عدم حق رأی: این یعنی شما مالکید، ولی توی تصمیمات مهم شرکت نقشی ندارید. اگه براتون مهمه که توی اداره شرکت سهم داشته باشید، این یه نقطه ضعفه.
• پتانسیل رشد قیمت محدود: اگه شرکت غوغا هم بکنه و سودش چند برابر بشه، قیمت سهام ممتاز شما مثل سهام عادی ممکنه رشد جهشی نکنه. بیشترین بازدهی شما از سود ثابته.
• بازدهی کمتر در بازارهای صعودی: اگه بازار بورس حسابی سبز باشه و سهام عادی کلی رشد کنه، شما با سهام ممتازتون عقب می مونید، چون بازدهیش محدود به همون سود ثابته.
• پیچیدگی بیشتر: انواع مختلف و ویژگی های خاص سهام ممتاز (مثل انباشته، قابل تبدیل و…) می تونه برای سرمایه گذاران تازه کار کمی پیچیده باشه و نیاز به مطالعه بیشتری داره.

ب) برای شرکت ها (صادرکنندگان):

مزایا:

• عدم رقیق شدن حق مالکیت و کنترل: چون سهام ممتاز معمولاً حق رای نداره، شرکت می تونه بدون اینکه کنترلش رقیق بشه یا سهامداران جدید قدرت تصمیم گیری پیدا کنن، پول جذب کنه. این برای بنیان گذاران و سهامداران اصلی خیلی مهمه.
• جذابیت برای سرمایه گذاران خاص: سهام ممتاز، سرمایه گذارانی رو جذب می کنه که دنبال درآمد ثابت و ریسک کمتر هستن. این یعنی شرکت می تونه دایره سرمایه گذارانش رو گسترش بده.
• انعطاف پذیری در ساختار سرمایه نسبت به بدهی: سهام ممتاز یه جورایی بدهی نیست، پس توی ترازنامه شرکت به عنوان بدهی حساب نمی شه و به این ترتیب، نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام رو بالا نمی بره. این برای اعتبار شرکت خوبه. همچنین، اگه شرکت نتونه سود رو پرداخت کنه، مثل بدهی نکول نمی شه و به ورشکستگی نمی رسه (مگر اینکه انباشته باشه).

معایب:

• هزینه بالاتر نسبت به بدهی (به دلیل عدم کسر مالیاتی سود سهام): سود پرداختی به سهام ممتاز، برخلاف بهره بدهی، قابل کسر از مالیات نیست. این یعنی برای شرکت، هزینه جذب سرمایه از طریق سهام ممتاز، بعد از کسر مالیات، از بدهی بیشتر در میاد.
• تعهد به پرداخت سود ثابت (برخلاف سهام عادی): برخلاف سهام عادی که پرداخت سودش اختیاریه و می تونه در شرایط بد متوقف بشه، شرکت نسبت به سهام ممتاز (خصوصاً انباشته) تعهد پرداخت سود داره. این می تونه توی بحران های مالی، فشار زیادی روی شرکت بیاره.
• پیچیدگی در صدور: طراحی و صدور سهام ممتاز با انواع ویژگی های خاصش، می تونه از نظر قانونی و مالی پیچیدگی های خودش رو داشته باشه.

جایگاه سهام ممتاز در قانون تجارت ایران (Preferred Stock in Iranian Trade Law)

حالا که حسابی با مفهوم Preferred Stock و انواع اون توی دنیای مالی آشنا شدیم، بیایید یه سرکی هم به قانون تجارت خودمون بزنیم و ببینیم جایگاه سهام ممتاز توی ایران چیه. جالبه بدونید که قانون تجارت ایران هم این نوع سهام رو به رسمیت شناخته و امکان صدورش رو فراهم کرده. توی ماده ۴۲ قانون تجارت ایران به این موضوع اشاره شده که می شه برای بعضی سهام، امتیازاتی قائل شد.

یعنی چی؟ یعنی یک شرکت ایرانی هم می تونه سهامی رو منتشر کنه که مثلاً اولویت توی دریافت سود یا اولویت توی تقسیم دارایی ها هنگام انحلال داشته باشه. این امتیازات باید توی اساسنامه شرکت به وضوح مشخص بشن. اما یه تفاوت های عملی با مفاهیم بین المللی وجود داره. مثلاً در مورد حق رای، توی ایران معمولاً حق رای دو یا چند برابر کمتر رایج و مورد قبول هست و سهام ممتاز عموماً همون یک حق رای رو داره، مگر اینکه در اساسنامه شرکت به شکل مشخص و با رعایت قوانین، امتیازات خاصی برای حق رای قائل شده باشه. در عمل، توی بازار سرمایه ایران، سهام ممتاز به اون شکلی که توی بازارهای بین المللی رایجه و با همون تنوع ها، خیلی مرسوم نیست. بیشتر امتیازات به همون اولویت در سود و انحلال محدود می شه و کمتر از انواع پیچیده تر مثل قابل تبدیل یا مشارکتی استفاده می شه. با این حال، ظرفیت قانونی اون وجود داره و شرکت ها می تونن با رعایت چارچوب های قانونی و اساسنامه، از این ابزار برای تامین مالی و جذب سرمایه گذاران خاص استفاده کنن.

شناخت این جنبه حقوقی مهمه، چون به ما نشون می ده که این مفهوم فقط یه اصطلاح خارجی نیست و توی فضای حقوقی و مالی خودمون هم جایگاهی داره، هرچند ممکنه کاربرد و گستردگیش مثل بازارهای توسعه یافته نباشه.

نتیجه گیری

تا اینجا با هم یک سفر حسابی به دنیای سهام ممتاز داشتیم و از معنی انگلیسی اون یعنی Preferred Stock گرفته تا ویژگی ها، انواع و تفاوت هاش با سهام عادی رو ریز به ریز بررسی کردیم. فهمیدیم که سهام ممتاز یک ابزار مالی دو وجهی و خاصه؛ نه کاملاً بدهی و نه کاملاً سهام عادی. این سهام برای خودش یه سری قواعد بازی داره که اگه بلدشون باشیم، می تونیم ازشون به نفع خودمون یا شرکتمون استفاده کنیم.

فرقی نمی کنه که شما یک سرمایه گذار باشید که دنبال یه جریان درآمد ثابت و ریسک کمتره یا یه شرکتی که می خواد بدون از دست دادن کنترلش، پول جذب کنه؛ Preferred Stock می تونه یک گزینه کارآمد باشه. اما یادمون نره که هر سکه ای دو رو داره و سهام ممتاز هم مثل بقیه ابزارهای مالی، مزایا و معایب خودش رو داره که باید قبل از هر تصمیمی، حسابی بهشون فکر کنیم.

در نهایت، همیشه یادتون باشه که هیچ سرمایه گذاری بدون مطالعه و بررسی دقیق جواب نمی ده. قبل از اینکه روی هر سهم ممتاز خاصی سرمایه گذاری کنید، حتماً ویژگی های دقیق اون سهام رو توی امیدنامه و اساسنامه شرکت بررسی کنید و اگه لازم شد، با یک متخصص مالی خبره مشورت کنید. دنیای مالی پر از فرصته، اما کلید موفقیت توی فهمیدن و درست استفاده کردن از این ابزارهاست.