ماده 669 قانون مجازات

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی مربوط به جرم تهدید است که شامل هر نوع تهدید به قتل، ضررهای جسمی یا روحی (نفسی)، آبرویی (شرفی)، مالی یا افشای راز خود یا بستگان می شود و فرقی نمی کند فرد تهدیدکننده چیزی در ازای این تهدید بخواهد یا نه. در واقع این ماده برای حمایت از آسایش روانی و امنیت افراد در برابر رفتارهای تهدیدآمیز وضع شده تا کسی نتواند با ایجاد ترس، دیگران را آزار دهد یا وادار به کاری کند.

تصور کنید در دنیای امروز، که ارتباطات روزبه روز گسترده تر و پیچیده تر میشه، گاهی اوقات ممکنه با اتفاقاتی روبرو بشیم که آرامش زندگی مون رو به هم بریزه. یکی از این اتفاقات ناخوشایند، مواجهه با تهدید از طرف دیگرانه. شاید فکر کنید تهدید فقط مربوط به فیلم ها و داستان های جناییه، اما متاسفانه توی زندگی واقعی هم خیلی ها ممکنه باهاش درگیر بشن. از یه پیامک ساده که حاوی حرف های نگران کننده است، تا یه تماس تلفنی که با لحنی خشن، آینده شما یا عزیزانتون رو نشونه می گیره.

اینجاست که اهمیت قانون خودش رو نشون میده. ماده 669 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) مثل یک سد محکم، جلوی کسانی رو می گیره که قصد دارن با تهدید، زندگی بقیه رو تلخ کنن یا ازشون سوءاستفاده کنن. این ماده نه تنها به شما کمک می کنه تا حقوق خودتون رو بشناسید، بلکه راه و چاه پیگیری قانونی رو هم نشونتون میده. پس بیایید با هم یک گشتی توی این ماده قانونی بزنیم و ببینیم چطور می تونیم در برابر تهدیدها از خودمون دفاع کنیم و اصلاً این جرم شامل چه مواردی میشه و مجازاتش چیه.

متن کامل ماده 669 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)

قبل از اینکه وارد جزئیات و ریزه کاری های این ماده بشیم، بهتره اول متن کامل و دقیقش رو با هم بخونیم تا ببینیم قانونگذار دقیقاً چی گفته. این ماده که بخشی از قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 (بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده) هست، به شرح زیره:

«هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا (74) ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.»

خب، با خوندن این متن متوجه می شیم که دایره شمول این ماده چقدر وسیعه. از تهدید به مرگ گرفته تا تهدید به آبروریزی یا آسیب رسوندن به اموال. حتی نکته جالبش اینه که لازم نیست حتماً طرف مقابل از شما چیزی خواسته باشه. صرف تهدید، خودش جرمه و مجازات داره. حالا در بخش های بعدی، ریزبینانه تر به هر کدوم از این اجزا نگاه می کنیم تا تصویر واضح تری از این جرم و ابعادش داشته باشیم.

ریشه یابی جرم تهدید: ارکان تشکیل دهنده ماده 669

در دنیای حقوق، برای اینکه بگیم یه عملی جرمه، باید سه تا رکن اصلی رو داشته باشه: رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی. جرم تهدید هم از این قاعده مستثنی نیست. بیایید هر کدوم رو جداگانه بررسی کنیم تا بدونیم چطور میشه یک رفتار رو به عنوان تهدید مجرمانه شناسایی کرد.

رکن قانونی: همون ماده 669 خودمونه!

اینکه اصلاً چرا یک عملی جرمه، برمی گرده به «رکن قانونی». در مورد جرم تهدید، رکن قانونی همین ماده 669 قانون مجازات اسلامیه که چند لحظه پیش با هم خوندیمش. این ماده هست که به صراحت میگه تهدید کردن دیگران با شرایطی که ذکر کرده، جرمه و مجازات داره. پس تا اینجا تکلیف مشخصه: قانون این کار رو ممنوع کرده و برایش مجازات گذاشته.

رکن مادی: اون چیزی که واقعاً اتفاق میفته

رکن مادی یعنی «کاری که انجام میشه» یا «اتفاقی که میفته». توی جرم تهدید، این رکن مادی همون «فعل تهدید» هست. بیایید ببینیم چه ویژگی هایی داره:

• به هر نحو تهدید: این عبارت خیلی مهمه! نشون میده که قانونگذار دست تهدیدکننده رو باز گذاشته و همه جور تهدیدی رو شامل میشه. یعنی فرقی نمی کنه طرف شما رو شفاهی تهدید کرده باشه، پیامک داده باشه، ایمیل زده باشه، تو شبکه های اجتماعی حرفی زده باشه، یا حتی با اشاره و حرکت خاصی تهدید کرده باشه. مهم اینه که شما از اون رفتار، حس تهدید رو گرفته باشید. مثلاً اگه کسی زنگ بزنه و بگه حواست باشه، من میدونم باهات چیکار کنم، یا یه پیامک بفرسته که توش شما رو به قتل تهدید کنه، همه این ها می تونن مصداق رکن مادی تهدید باشن.
• موضوع تهدید (انواع ضررها): قانون چند نوع ضرر رو مشخص کرده که اگه کسی شما رو به اون ها تهدید کنه، کارش جرمه. بیایید دونه دونه این ها رو باز کنیم:
  • قتل: خب، این که مشخصه. اگه کسی شما یا عزیزانتون رو به مرگ تهدید کنه، سنگین ترین نوع تهدیده.
  • ضررهای نفسی (جسمی و روانی): این ضررها فقط قتل نیستن. یعنی اگه کسی شما رو تهدید کنه که مثلاً دست و پات رو میشکنم یا کاری می کنم که دیوونه بشی، این ها هم جزو ضررهای نفسی هستن. هر چیزی که به سلامت جسمی یا روانی شما آسیب بزنه.
  • ضررهای شرفی (آبرو و حیثیت): آبرو و اعتبار هر کسی، خیلی ارزشمنده. اگه کسی شما رو تهدید کنه که آبرویت را می برم، رازهایت را فاش می کنم (به غیر از افشای سر که خودش جداگانه گفته شده) یا کاری می کنم که حیثیتت لکه دار بشه، این هم جرمه. مثلاً تهدید به انتشار عکس های خصوصی یا دروغ پراکنی در مورد شما.
  • ضررهای مالی: این هم یکی از انواع رایج تهدیده. مثلاً کسی شما رو تهدید کنه که خونه ات رو آتیش می زنم، ماشینت رو خراب می کنم یا کاری می کنم که ورشکست بشی. هر چیزی که به اموال و دارایی های شما آسیب بزنه، جزو این دسته محسوب میشه.
  • افشای سرّ: این مورد با ضرر شرفی فرق داره. اینجا هدف، افشای یک راز مشخصه. رازی که اگه فاش بشه، ممکنه به شما یا بستگانتون آسیب بزنه. این راز می تونه شخصی، خانوادگی، کاری یا حتی تحصیلی باشه. مثلاً اگه کسی شما رو تهدید کنه که اگه فلان کار رو نکنی، اون رازی رو که ازت می دونم، فاش می کنم.
• مخاطب تهدید: تهدید باید متوجه خود فرد یا بستگان او باشه. پس اگه کسی دوست شما رو تهدید کنه که به شما آسیب می رسونه، ممکنه مستقیماً شما شاکی تهدید نباشید، ولی دوست شما می تونه شاکی باشه. منظور از بستگان هم شامل هر کسی میشه که با شما نسبت خونی، سببی یا حتی عاطفی نزدیک داشته باشه و تهدید او به نوعی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
• عدم نیاز به تقاضای وجه یا مال یا انجام/ترک فعل: نکته خیلی مهم اینه که لازم نیست تهدیدکننده حتماً چیزی از شما بخواد! یعنی حتی اگه کسی بی دلیل و بدون هیچ خواسته ای شما رو تهدید کنه، باز هم کارش جرمه. مثلاً اگه کسی فقط بگه می کشمت و هیچ چیز دیگه ای نخواد، باز هم تهدید محسوب میشه. این باعث میشه دایره شمول این ماده خیلی گسترده تر بشه و افراد رو بیشتر حمایت کنه.
• شرط رسیدن تهدید به مخاطب: برای اینکه تهدید کامل بشه و جرمش محقق بشه، باید حتماً حرف تهدیدآمیز به گوش یا چشم مخاطب (یعنی شما یا بستگانتون) برسه. اگه کسی توی دلش یا به دیوار اتاقش شما رو تهدید کنه، چون شما نشنیدید، جرمی اتفاق نیفتاده.

رکن معنوی: اون چیزی که توی ذهن تهدیدکننده است

رکن معنوی یعنی «قصد و نیت مجرمانه» فردی که عمل رو انجام میده. توی جرم تهدید، رکن معنوی شامل این موارد میشه:

• سوء نیت عام: یعنی فرد تهدیدکننده باید قصد انجام فعل تهدید رو داشته باشه. یعنی با آگاهی و اراده خودش، اون حرف یا حرکت تهدیدآمیز رو انجام داده باشه. مثلاً اگه کسی توی خواب حرفی بزنه، خب این که عمدی نیست. ولی اگه بیدار باشه و با قصد و نیت خودش شما رو تهدید کنه، این همون سوء نیت عامه.
• عدم نیاز به سوء نیت خاص: این خیلی مهمه! یعنی لازم نیست تهدیدکننده واقعاً قصد داشته باشه که اون ضرر رو عملی کنه یا واقعاً بخواد که خواسته اش (اگه درخواستی داره) برآورده بشه. همین که قصد ترسوندن و تهدید کردن رو داشته باشه، کافیه. مثلاً اگه کسی شما رو به قتل تهدید کنه، حتی اگه ته دلش هم ندونه که چطور این کار رو بکنه یا اصلاً قدرت این کار رو نداشته باشه، باز هم جرم تهدید محقق میشه. مهم اینه که شما از این حرف ترسیده باشید.

با این تفاسیر، می بینیم که قانون تا چه اندازه محکم و دقیق به این جرم نگاه کرده تا بتونه از حقوق افراد در برابر این نوع آزار و اذیت ها دفاع کنه.

عواقب قانونی تهدید: مجازات های ماده 669

خب، تا اینجا فهمیدیم که جرم تهدید چیه و چه ارکانی داره. حالا بریم سر اصل مطلب، یعنی مجازاتش! طبق ماده 669 قانون مجازات اسلامی، کسی که این جرم رو مرتکب بشه، به یکی از این دو مجازات محکوم میشه:

1. شلاق تا 74 ضربه
2. زندان از یک ماه تا یک سال

اینکه قاضی کدوم یکی از این دو مجازات رو انتخاب کنه و میزانش چقدر باشه (مثلاً چند ضربه شلاق یا چند ماه زندان)، بستگی به خیلی چیزا داره. شرایط پرونده، شخصیت فرد تهدیدکننده، شدت تهدید، سوابق قبلی، و حتی وضعیت فرد تهدیدشونده، همگی تو تصمیم گیری قاضی مؤثرن.

تخفیف یا تشدید مجازات: قاضی حتی می تونه تو شرایط خاصی، مجازات رو تخفیف بده یا تشدید کنه. مثلاً اگه تهدیدکننده سابقه کیفری نداشته باشه یا از عملش پشیمون باشه و رضایت شاکی رو جلب کنه، ممکنه مجازاتش کمتر بشه. برعکس، اگه تهدید خیلی شدید باشه یا تهدیدکننده سوابق بدی داشته باشه، ممکنه قاضی حداکثر مجازات رو براش در نظر بگیره.

جرم قابل گذشت: نکته مهم دیگه اینه که جرم تهدید، یک جرم «قابل گذشت» محسوب میشه. یعنی چی؟ یعنی اگه شاکی پرونده (همون کسی که تهدید شده)، بعداً رضایت بده و از شکایتش صرف نظر کنه، روند رسیدگی به پرونده متوقف میشه و مجازاتی برای تهدیدکننده در نظر گرفته نمیشه. این خیلی وقت ها تو پرونده های خانوادگی یا دوستانه که ممکنه سوءتفاهمی پیش اومده باشه، کاربرد داره و به طرفین فرصت میده تا با هم به صلح و سازش برسن.

تهدید تنها یک شکل ندارد: تفاوت ماده 669 با بقیه جرایم مرتبط

شاید فکر کنید هر تهدیدی که شنیدید، قطعاً مصداق ماده 669 هست. اما قضیه کمی پیچیده تره. توی قانون، انواع مختلفی از تهدید داریم که بعضی هاشون ممکنه با ماده 669 فرق داشته باشن و به مواد قانونی دیگه ای مربوط بشن. دونستن این تفاوت ها خیلی مهمه تا بتونیم مسیر درستی رو برای شکایت یا دفاع از خودمون انتخاب کنیم.

تفاوت با ماده 668 قانون مجازات اسلامی (اجبار به دادن سند، امضاء یا گرفتن سند)

ماده 668 یه جورایی شبیه به ماده 669 هست، اما یه تفاوت اساسی داره. این ماده میگه:

«هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید، دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید و یا سند و نوشته ای که متعلق به او یا سپرده به او می باشد را از وی بگیرد به حبس از یک و نیم ماه تا یک سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

همونطور که می بینید، اینجا هدف تهدیدکننده مشخصه: «گرفتن سند، امضاء، نوشته یا مهر» یا «وادار کردن طرف مقابل به دادن یا گرفتن این اسناد». یعنی اینجا تهدید فقط یه وسیله است تا به یه هدف مالی یا حقوقی خاص برسن. مثلاً کسی شما رو تهدید کنه که اگه فلان چک رو امضا نکنی، به بچه ات آسیب می رسونم. در حالی که توی ماده 669، هدف فقط خود تهدید هست و لازم نیست در ازاش چیزی بخواد.

تفاوت با معاونت در جرم (بند الف ماده 126 قانون مجازات اسلامی)

این قسمت یکی از مهمترین و کمی پیچیده ترین تفاوت هاست، به خصوص که اداره کل حقوقی قوه قضائیه هم یک نظریه مشورتی مهم در این مورد صادر کرده. ماده 126 بند الف میگه:

«اشخاص زیر معاون جرم محسوب می شوند: الف- هرکس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوءاستفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.»

اینجا «تهدید» وسیله ای میشه برای اینکه فردی رو وادار به ارتکاب «جرم دیگری» کنن. یعنی تهدید، خودش جرم اصلی نیست، بلکه ابزاریه برای اینکه یه جرم بزرگتر اتفاق بیفته. مثلاً کسی شما رو تهدید کنه که اگه فلان جنس قاچاق رو جابجا نکنی، رازت رو فاش می کنم. در اینجا، فرد قاچاق کننده «مباشر جرم» اصلی (قاچاق) هست و کسی که تهدید کرده تا شما این کار رو انجام بدید، «معاون جرم» محسوب میشه.

تحلیل نظریه مشورتی قوه قضائیه: اداره حقوقی قوه قضائیه در پاسخ به یک سوال در مورد «تهدید به ارتکاب جرم» (موضوع بند الف ماده 126) در مقایسه با «تهدید به عنوان جرم مستقل» (ماده 669) یک نظریه مهم داده. سوال این بود که آیا مصادیق تهدید در بند الف ماده 126 فقط محدود به همون ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سرّ هست یا نه؟

پاسخ این بود که «تهدید به ارتکاب جرم» در ماده 126، با تهدید مستقل در ماده 669 فرق داره. یعنی تهدیدی که باعث میشه یه جرم دیگه اتفاق بیفته (ماده 126)، لازم نیست حتماً از جنس قتل، ضرر مالی یا افشای سرّ باشه. هر نوع تهدیدی که به اندازه ای روی فرد اثر بذاره که اون رو به سمت ارتکاب جرم هل بده و اون جرم هم واقع بشه، می تونه مصداق تهدید در ماده 126 باشه.

مثال کاربردی: فرض کنید یک نفر، نامزدش رو تهدید می کنه که اگه فلان مواد مخدر رو جابجا نکنی، من باهات ازدواج نمی کنم. این تهدید (تهدید به عدم ازدواج)، جزو ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سرّ نیست که تو ماده 669 اومده. پس اگه فقط همین تهدید اتفاق بیفته و نامزدش کاری نکنه، جرم تهدید (ماده 669) محقق نشده. اما اگه همین تهدید باعث بشه که نامزدش واقعاً مواد مخدر رو جابجا کنه، اون وقت تهدیدکننده می تونه به عنوان «معاونت در جرم قاچاق مواد مخدر» تحت پیگرد قرار بگیره (ماده 126).

پس، تفاوت اصلی اینه: ماده 669 در مورد خودِ تهدید به ضررهای مشخصه، صرف نظر از اینکه تهدیدکننده چی می خواد یا آیا به خواسته اش می رسه. اما ماده 126 زمانی مطرح میشه که تهدید باعث بشه یه «جرم دیگه» اتفاق بیفته. قاضی باید تشخیص بده که آیا این تهدید به اندازه ای مؤثر بوده که اون جرم اصلی رو رقم بزنه یا نه.

اشاراتی کوتاه به ماده 127 قانون مجازات اسلامی (مجازات معاونت)

بعد از ماده 126 که می گفت چه کسانی معاون جرم محسوب میشن، ماده 127 میاد و مجازات معاون جرم رو مشخص می کنه. این ماده بسته به شدت جرم اصلی و نوع مجازاتش، برای معاون هم مجازات هایی رو در نظر گرفته که معمولاً یک تا دو درجه پایین تر از مجازات فاعل اصلی جُرمه. این نشون میده که حتی اگر کسی مستقیم هم جرمی رو مرتکب نشه و فقط با تهدید، بقیه رو به سمت اون جرم سوق بده، باز هم باید پاسخگو باشه.

آیا می شود از تهدید گذشت؟ جنبه عمومی و خصوصی جرم تهدید (ماده 669)

یکی از سوالات پرتکراری که درباره جرم تهدید مطرح میشه اینه که آیا این جرم قابل گذشت هست یا نه؟ یعنی اگه کسی شما رو تهدید کنه و بعداً پشیمون بشه یا شما از شکایتتون منصرف بشید، پرونده بسته میشه؟

جواب اینه که جرم تهدید (موضوع ماده 669) یک جرم «قابل گذشت» هست. این یعنی چی؟ یعنی جنبه «خصوصی» این جرم بر جنبه «عمومی» آن غلبه داره. بگذارید ساده تر بگم:

بعضی از جرائم، مثل قتل عمد یا سرقت های مسلحانه، علاوه بر اینکه به فرد خاصی آسیب می رسونن، به کل جامعه هم ضرر می زنن و نظم عمومی رو به هم می ریزن. به این ها میگن جرائم «با جنبه عمومی». توی این جرائم، حتی اگه شاکی هم رضایت بده، دادسرا و دادگاه همچنان به پرونده رسیدگی می کنن و متهم باید مجازات بشه.

اما جرم تهدید فرق داره. اینجا آسیب اصلی متوجه شخص شماست و قانون این حق رو به شما داده که اگه خواستید، از شکایتتون صرف نظر کنید. اگه شاکی پرونده (یعنی همون کسی که تهدید شده) بعد از طرح شکایت، به هر دلیلی (مثلاً به دلیل صلح و سازش، پشیمانی تهدیدکننده یا بخشش) رضایت خودش رو اعلام کنه، پرونده از نظر کیفری متوقف میشه و دیگه مراحل بعدی پیگیری نمیشه. این موضوع در محاکم قضایی به عنوان «اعلام گذشت شاکی» شناخته میشه و باعث میشه که رسیدگی متوقف و قرار موقوفی تعقیب صادر بشه.

پس، اگه خدایی نکرده مورد تهدید قرار گرفتید، این حق رو دارید که شکایت کنید و تا آخر پیگیری کنید. اما اگه بعداً خواستید گذشت کنید، این امکان براتون فراهمه و قانون اجازه میده با رضایت شما، پرونده مختومه بشه.

تا کی وقت داریم شکایت کنیم؟ مرور زمان در جرم تهدید

تو دنیای حقوقی، برای هر شکایتی یه زمان مشخصی وجود داره که بعد از اون، دیگه نمی تونید شکایت کنید. به این میگن «مرور زمان». جرم تهدید هم از این قاعده مستثنی نیست و برای طرح شکایتش، یه بازه زمانی مشخص داریم.

برای جرم تهدید (ماده 669)، مدت زمان قانونی برای طرح شکایت، یک سال از تاریخ وقوع جرم یا تاریخ اطلاع شاکی از وقوع جُرمه. یعنی چی؟

• اگه تهدید همین امروز اتفاق افتاد، شما از امروز تا یک سال فرصت دارید که شکایتتون رو ثبت کنید.
• اگه تهدید مثلاً با یک پیامک بوده و شما بعد از چند ماه از اون پیامک باخبر شدید (مثلاً پیامک تو پوشه اسپم رفته بود و دیر دیدید)، از زمانی که متوجه تهدید شدید، یک سال فرصت دارید.

اهمیت اقدام به موقع: چرا این یک سال مهمه؟ چون اگه از این مدت بگذره، دیگه حق شکایت کردن رو از دست میدید و حتی اگه جرم تهدید واقعاً اتفاق افتاده باشه، به دلیل «شمول مرور زمان»، دیگه قابل پیگیری نیست. به همین خاطر، اگه مورد تهدید قرار گرفتید، خیلی مهمه که هر چه سریع تر اقدام کنید و شکایتتون رو به ثبت برسونید. تأخیر ممکنه باعث بشه که نتونید به حق و حقوقتون برسید.

پس یادتون باشه: زمان خیلی ارزشمنده! اگه به این مشکل برخورد کردید، بدون اتلاف وقت، پیگیری قانونی رو شروع کنید.

چیکار کنیم و چیکار نکنیم؟ نکات حقوقی و کاربردی کلیدی برای همه

حالا که با کلیات ماده 669 و مجازات هاش آشنا شدیم، وقتشه بریم سراغ بخش عملی و کاربردی قضیه. یعنی اگه خدایی نکرده با این جرم روبرو شدیم، چطور باید رفتار کنیم؟ چه شاکی باشیم و چه متهم، یه سری نکات کلیدی هست که دونستنشون به کارمون میاد.

نحوه اثبات جرم تهدید: چی رو جمع کنیم؟

مهم ترین قدم تو هر شکایتی، اینه که بتونید حرفتون رو ثابت کنید. توی جرم تهدید، اثبات کردنش همیشه هم آسون نیست، چون ممکنه شفاهی اتفاق افتاده باشه. اما نگران نباشید، راه هایی برای اثبات وجود داره:

• پیامک و اسکرین شات: اگه تهدید از طریق پیامک (SMS)، واتساپ، تلگرام، اینستاگرام یا هر شبکه اجتماعی دیگه بوده، سریع ازش اسکرین شات بگیرید و اون ها رو ذخیره کنید. شماره فرستنده، تاریخ و زمان، و محتوای پیام باید واضح باشه.
• فایل صوتی و تصویری: اگه تهدید تلفنی یا حضوری بوده و شما تونستید صدا یا تصویرش رو ضبط کنید، این ها مدارک خیلی قوی ای هستن. البته ضبط مکالمه بدون اطلاع طرف مقابل، خودش در بعضی موارد می تونه چالش برانگیز باشه، اما در پرونده های کیفری مثل تهدید، ممکنه به عنوان اماره یا قرینه مورد استفاده قرار بگیره.
• شهادت شهود: اگه کسی شاهد تهدید بوده، شهادتش می تونه خیلی کمک کننده باشه. حتماً مشخصات کامل شهود رو یادداشت کنید.
• پرینت مکالمات تلفنی: اگه تهدید از طریق تماس تلفنی بوده و شما مدرک صوتی ندارید، می تونید با دستور قضایی، پرینت مکالمات اون خط رو از مخابرات بگیرید تا ثابت کنید تماسی از اون شماره با شما گرفته شده.
• نامه یا دست نوشته: اگه تهدید به صورت کتبی (نامه یا دست نوشته) بوده، اصل اون رو نگه دارید.

نکته مهم: هر مدرکی که دارید، حتماً با دقت و بدون دستکاری نگهش دارید. مستندسازی دقیق، شانس شما رو برای اثبات جرم بالا میبره.

تهدید به اعلام جرم: آیا خودش جرمه؟

فرض کنید یه نفر می دونه شما یه کار خلافی انجام دادید (مثلاً مالیات ندادید یا یه قانون رو نقض کردید) و حالا شما رو تهدید می کنه که اگه فلان کار رو نکنی، میرم به پلیس یا دادگاه می گم. آیا این تهدید، خودش جرم تهدید محسوب میشه؟

معمولاً، تهدید به اعلام جرم واقعی (یعنی جرمی که واقعاً اتفاق افتاده و شما مرتکب شدید) به مراجع قضایی، خودش جرم محسوب نمیشه. چرا؟ چون هر شهروندی این حق رو داره که اگه از وقوع جرمی باخبر شد، اون رو به مراجع قانونی اطلاع بده. این اقدام در جهت اجرای عدالته و نباید خودش جرم تلقی بشه. اما اگه کسی شما رو به اعلام یک جرم دروغین تهدید کنه، قضیه فرق می کنه و ممکنه جنبه های کیفری دیگه پیدا کنه.

تهدیدات غیرواقعی یا غیرممکن: آیا توانایی تهدیدکننده شرطه؟

یکی از سوالات رایج اینه که اگه کسی من رو به کاری تهدید کنه که اصلا از توانش خارجه یا غیرواقعیه، باز هم جرم تهدید محقق میشه؟ مثلاً یه بچه 10 ساله شما رو به قتل تهدید کنه.

طبق رویه قضایی، برای تحقق جرم تهدید، لازم نیست حتماً تهدیدکننده توانایی عملی کردن تهدید رو داشته باشه یا تهدید کاملاً واقع بینانه باشه. همین که شما از اون تهدید بترسید و حس ناامنی پیدا کنید، کافیه. مثلاً اگه کسی شما رو تهدید کنه که فردا خونه ات رو با بمب منفجر می کنم، در حالی که او هیچ دسترسی به بمب نداره، اگر این حرف برای شما ایجاد ترس و دلهره کنه، جرم تهدید محقق میشه. مهم، ایجاد ترس و اضطراب در مخاطبه، نه توانایی واقعی تهدیدکننده.

نحوه طرح شکایت: از کجا شروع کنیم؟

اگه مورد تهدید قرار گرفتید و قصد شکایت دارید، این مراحل کلی رو باید طی کنید:

1. جمع آوری مدارک: اول از همه، هر مدرکی که دارید (اسکرین شات، فایل صوتی، شهادت شهود) رو جمع آوری و منظم کنید.
2. مراجعه به دفاتر خدمات قضایی: دیگه نیازی نیست مستقیم به دادسرا برید. باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
3. تنظیم شکوائیه: توی دفتر خدمات قضایی، شکوائیه (دادخواست کیفری) رو با کمک کارشناس تنظیم می کنید. باید تمام جزئیات تهدید، تاریخ، زمان، محل، نوع تهدید و مدارکتون رو دقیقاً ذکر کنید.
4. پرداخت هزینه های قانونی: بعد از تنظیم شکوائیه، باید هزینه های مربوطه رو پرداخت کنید.
5. پیگیری در دادسرا: بعد از ثبت، پرونده به دادسرا ارجاع میشه. توی دادسرا، تحقیقات اولیه انجام میشه و اگه دلایل کافی برای وقوع جرم وجود داشته باشه، پرونده به دادگاه فرستاده میشه.

دفاعیات متهم: چطور از خودمون دفاع کنیم؟

اگه خدایی نکرده به جرم تهدید متهم شدید، این هم چند نکته برای دفاع از خودتون:

• عدم قصد: می تونید بگید که قصد تهدید نداشتید و سوء نیت عام وجود نداشته. مثلاً حرفی رو از روی عصبانیت و بدون فکر گفتید و واقعاً نمی خواستید کسی رو بترسونید.
• عدم ابلاغ: اگه تهدید به مخاطب نرسیده، جرم محقق نمیشه. مثلاً پیامکی فرستادید اما گیرنده اون رو هیچ وقت ندیده یا نشنیده.
• عدم ایجاد ترس: می تونید ادعا کنید که حرف های شما به اندازه ای نبوده که در فرد مقابل ایجاد ترس یا دلهره کنه.
• تهدید به اعلام جرم واقعی: اگه تهدید شما صرفاً اعلام جرمی بوده که واقعاً اتفاق افتاده، می تونید این رو به عنوان دفاع مطرح کنید.
• کذب بودن ادعا: اگه ادعای شاکی رو کذب می دونید و تهدیدی اتفاق نیفتاده، باید این رو با دلیل و مدرک ثابت کنید.

برای دفاع بهتر و موثرتر، حتماً از یک وکیل متخصص کیفری کمک بگیرید.

تهدید کودکان و افراد آسیب پذیر: اهمیت حمایت قانونی

اگه تهدید متوجه کودکان، سالمندان، یا افراد دارای معلولیت باشه، حساسیت قضیه چند برابر میشه. این افراد به دلیل آسیب پذیری بیشتر، حمایت های قانونی ویژه ای نیاز دارن و مراجع قضایی معمولاً با جدیت بیشتری به این پرونده ها رسیدگی می کنن. جامعه و قانون وظیفه دارن از این قشر در برابر هر نوع تهدید و آزاری محافظت کنن.

تهدید به خودکشی (با هدف اعمال فشار): بررسی ابعاد حقوقی و روانی

گاهی اوقات، بعضی افراد برای اینکه به خواسته شون برسن یا روی دیگران فشار بیارن، تهدید به خودکشی می کنن. این یک موضوع بسیار پیچیده و چندوجهی هست که هم ابعاد روانی داره و هم ممکنه ابعاد حقوقی پیدا کنه.

از نظر حقوقی، اگر این تهدید به قصد وادار کردن فرد مقابل به انجام کاری یا عدم انجام کاری صورت بگیره و باعث ترس و اضطراب در مخاطب بشه، ممکنه بتوان آن را تحت شمول ماده ۶۶۹ (از باب ضرر نفسی یا شرفی به مخاطب یا بستگان) یا حتی مواد مرتبط با اخلال در نظم عمومی، مورد بررسی قرار داد. البته تشخیص دقیق آن به قاضی پرونده برمی گردد.

از بعد روانی، تهدید به خودکشی یک هشدار جدی است و نباید آن را نادیده گرفت. در چنین مواردی، علاوه بر اقدامات قانونی، بسیار مهم است که به فردی که چنین تهدیدی می کند، کمک های روانشناسی و مشاوره ارائه شود. هدف، هم حفظ جان خود فرد و هم جلوگیری از سوءاستفاده از این وضعیت برای اعمال فشار غیرقانونی است.

سوالات شما درباره ماده 669: هر چی باید بدونید

توی این بخش، به چند تا از سوالات رایجی که ممکنه درباره جرم تهدید و ماده 669 پیش بیاد، جواب میدیم تا هیچ ابهامی باقی نمونه.

آیا تهدید تلفنی و پیامکی جرم محسوب می شود؟

بله، قطعاً! همونطور که قبلاً هم گفتیم، ماده 669 میگه «به هر نحو تهدید». این یعنی فرقی نمی کنه که تهدید از طریق حرف زدن حضوری، تماس تلفنی، پیامک، ایمیل، یا حتی از طریق شبکه های اجتماعی باشه. مهم اینه که پیام تهدیدآمیز به گوش یا چشم مخاطب برسه و باعث ترس و اضطراب در او بشه. پس اگه کسی از طریق تلفن یا پیامک شما رو تهدید کرد، می تونید شکایت کنید.

در صورت رد شدن شکایت تهدید، آیا فرد متهم می تواند اعاده حیثیت کند؟

بله، ممکنه. اگه شما از کسی به جرم تهدید شکایت کنید، اما در نهایت دادگاه یا دادسرا حکم برائت اون فرد رو صادر کنه یا قرار منع تعقیب بده (یعنی بگه جرمی اتفاق نیفتاده یا مدرک کافی نیست)، اون فرد متهم این حق رو داره که اگه حس کنه به آبرو و حیثیتش لطمه وارد شده، شکایت «اعاده حیثیت» کنه. البته این به شرطیه که شما بدون دلیل و صرفاً با نیت اتهام زنی بی اساس، شکایت کرده باشید. اگه شما با دلایل و شواهد معتبر شکایت کرده باشید، حتی اگه نهایتاً پرونده به نتیجه نرسه، معمولاً امکان اعاده حیثیت وجود نداره.

تفاوت ضررهای نفسی و ضررهای شرفی چیست؟

این دو تا با هم فرق دارن، ولی هر دو زیر مجموعه ضررهای انسانی هستن:

• ضررهای نفسی: این ها آسیب هایی هستن که به سلامت جسمی یا روانی خود فرد وارد میشه. مثل تهدید به قتل، نقص عضو، کتک زدن، یا حتی آسیب های روحی و روانی که باعث اضطراب و افسردگی شدید بشن.
• ضررهای شرفی: این ها آسیب هایی هستن که به آبرو، حیثیت و اعتبار اجتماعی فرد وارد میشه. مثل تهدید به آبروریزی، انتشار اکاذیب در مورد شخص، یا لکه دار کردن شهرت فرد. افشای سر هم می تونه در این دسته قرار بگیره اگرچه قانونگذار آن را جداگانه هم ذکر کرده است.

اگر تهدیدکننده فردی ناشناس باشد، چه باید کرد؟

اگه تهدیدکننده ناشناسه (مثلاً با شماره ناشناس زنگ میزنه، یا از یک اکانت جعلی تو شبکه های اجتماعی استفاده می کنه)، باز هم می تونید شکایت کنید. در این حالت، مراجع قضایی و پلیس فتا وارد عمل میشن و از طریق روش های فنی و پیگیری های اطلاعاتی، سعی می کنن هویت تهدیدکننده رو پیدا کنن. البته ممکنه زمان بر باشه، ولی غیرممکن نیست.

آیا برای جرم تهدید باید حتماً شاهد داشته باشیم؟

نه، حتماً لازم نیست. شهادت شهود یکی از راه های اثباته، ولی تنها راه نیست. اگه مدارک دیگه مثل پیامک، فایل صوتی، یا اسکرین شات داشته باشید، این ها هم می تونن برای اثبات جرم کافی باشن. هر مدرک و قرینه ای که قاضی رو به این نتیجه برسونه که تهدید اتفاق افتاده، قابل قبوله.

مدت زمان رسیدگی به پرونده های تهدید چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به پرونده ها متغیره و به عوامل زیادی بستگی داره: مثل پیچیدگی پرونده، تعداد مدارک، تعداد شهود، مشغله دادسرا و دادگاه، و حتی همکاری طرفین. ممکنه بعضی پرونده ها تو چند هفته به نتیجه برسن و بعضی ها چند ماه طول بکشن. اما به طور کلی، پرونده های تهدید معمولاً از پرونده های سنگین تر مثل قتل یا کلاهبرداری، سریع تر رسیدگی میشن.

تنها نمانید: چرا یک وکیل متخصص کیفری لازم است؟

توی این مقاله، با هم خیلی از جنبه های ماده 669 قانون مجازات رو بررسی کردیم و سعی کردیم به زبان ساده و خودمونی، پیچیدگی های جرم تهدید رو باز کنیم. اما یادتون باشه که دنیای حقوق، دنیای پر از ظرافت ها و ریزه کاری هاست. هر پرونده ای، شرایط خاص خودش رو داره و ممکنه اتفاقات کوچکی توش پیش بیاد که فقط یک متخصص حقوقی از پسش بربیاد.

اگه خدایی نکرده خودتون یا یکی از عزیزانتون درگیر یک پرونده تهدید شدید (چه به عنوان شاکی و چه به عنوان متهم)، بهترین کاری که می تونید بکنید اینه که سراغ یک وکیل متخصص کیفری برید. چرا؟

• تنظیم شکوائیه قوی: یک وکیل می دونه چطور یک شکوائیه تنظیم کنه که هیچ نقص قانونی نداشته باشه و همه جزئیات مهم رو پوشش بده.
• جمع آوری مستندات: وکیل بهتون میگه چه مدارکی جمع کنید، چطور جمع کنید و چطور ازشون به بهترین شکل استفاده کنید.
• پیگیری پرونده: مراحل اداری و قضایی می تونه سردرگم کننده باشه. وکیل، پرونده رو مرحله به مرحله پیگیری می کنه و به شما گزارش میده.
• دفاع قدرتمند: چه شاکی باشید و چه متهم، وکیل بهترین دفاع ممکن رو از شما خواهد کرد و از حقوق قانونی تون محافظت می کنه.
• آگاهی از تغییرات قانونی: قوانین مدام در حال تغییر و به روزرسانی هستن. یک وکیل متخصص همیشه از آخرین تغییرات باخبره.

پس، اگه تو چنین موقعیتی قرار گرفتید، درنگ نکنید. مشاوره با یک وکیل متخصص، نه تنها خیالتون رو راحت می کنه، بلکه شانس موفقیت پرونده تون رو هم به طور چشمگیری بالا میبره. یادتون باشه، «کار را به کاردان سپردن»، همیشه بهترین راهه.

نتیجه گیری

همونطور که دیدیم، ماده 669 قانون مجازات اسلامی یک ماده مهم و کاربردیه که برای حمایت از امنیت روانی و جانی افراد در جامعه وضع شده. این ماده، جرم تهدید رو با جزئیات کامل تعریف می کنه و انواع ضررهایی که می تونن موضوع تهدید باشن (مثل قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی و افشای سر) رو مشخص کرده.

فرقی نمی کنه که تهدید شفاهی باشه یا کتبی، از طریق پیامک باشه یا تماس تلفنی؛ مهم اینه که این تهدید، قصد ایجاد ترس و اضطراب رو داشته باشه و به گوش مخاطب برسه. مجازاتش هم می تونه شلاق یا زندان باشه که میزانش به نظر قاضی بستگی داره. نکته مهم اینه که جرم تهدید، یک جرم قابل گذشته و اگه شاکی رضایت بده، پرونده بسته میشه. همچنین برای شکایت، یک سال از زمان وقوع یا اطلاع از جرم فرصت دارید.

اینکه چطور مدارک رو جمع آوری کنید، چطور شکایت کنید و چطور از خودتون دفاع کنید، همه نکاتی بودن که در این مطلب بهشون پرداختیم. اما باز هم تاکید می کنیم که پیچیدگی های حقوقی این مسائل، نیاز به دانش و تجربه تخصصی داره. پس، آگاهی از قوانین، اولین قدمه، اما قدم بعدی و هوشمندانه، مشورت با یک وکیل متخصص کیفریه تا بتونید با اطمینان خاطر بیشتری از حقوق خودتون دفاع کنید و بهترین نتیجه رو بگیرید.

اگه شما یا نزدیکانتون نیازمند راهنمایی و مشاوره تخصصی در زمینه جرم تهدید یا سایر مسائل حقوقی هستید، می تونید با کارشناسان و وکلای متخصص ما تماس بگیرید. ما اینجا هستیم تا با دانش و تجربه خودمون، در کنار شما باشیم و بهتون کمک کنیم تا در مسیر درست قدم بردارید و از حقوق خودتون دفاع کنید.