متن صلح عمری با حق فسخ

متن صلح عمری با حق فسخ به شما کمک می کنه تا با خیال راحت دارایی هاتون رو منتقل کنید، اما کنترل کامل رو تا پایان عمر خودتون حفظ کنید. این قرارداد یه راهکار حقوقی هوشمندانه است که به شما امکان میده در صورت لزوم، تصمیم تون رو عوض کنید و معامله رو فسخ کنید.

تاحالا به این فکر کردین که چطور می تونید دارایی هاتون رو به عزیزانتون منتقل کنید، اما دل تون هم بخواد تا وقتی که هستین، خودتون ازش استفاده کنین و حتی اگه نظرتون عوض شد، راه برگشت داشته باشین؟ خب، دقیقاً همینجاست که «صلح عمری با حق فسخ» وارد بازی میشه و گره از کارتون باز می کنه. این یه قرارداد حقوقیِ حسابی و کارآمد، مخصوصاً برای اونایی که می خوان با خیال راحت، آینده دارایی هاشون رو تو زمان حیات خودشون تعیین کنن، اما بازم دوست دارن یه برگ برنده برای خودشون نگه دارن. اگه شما هم جزء این دسته هستین یا به هر دلیلی می خواین با جزئیات این نوع صلح نامه آشنا بشین، جای درستی اومدین. اینجا قراره همه چیز رو از سیر تا پیاز به زبان ساده و خودمونی براتون توضیح بدیم.

صلح عمری چیه و چه فرقی با بقیه قراردادها داره؟

قبل از اینکه بریم سراغ بخش اصلی یعنی «حق فسخ»، اول باید بدونیم اصلا صلح عمری یعنی چی و چرا بعضیا به جای وصیت یا فروش، ترجیح میدن از این روش استفاده کنن. یه جورایی صلح عمری یه راهکار هوشمندانه ست که توش هم می تونی دلت آروم باشه که تکلیف مال و اموالت بعد از خودت مشخصه، هم تا وقتی زنده ای، اختیارش رو داشته باشی.

تعریف حقوقی صلح عمری به زبان ساده

تصور کنید شما یه ملک دارین، مثلاً یه خونه یا یه زمین. دوست دارین این ملک رو بعد از فوت تون به بچه تون برسه، اما نه می خواین الان به اسمش بزنید که دیگه هیچ اختیاری روش نداشته باشین و نه می خواین تا آخرین لحظه بلاتکلیف باشه. صلح عمری دقیقاً برای همین مواقع طراحی شده. با قرارداد صلح عمری، شما (که بهتون میگن مصالح) مالکیت «عین» اون ملک رو به یه نفر دیگه (که بهش میگن متصالح) منتقل می کنید. یعنی سند مالکیت به اسم اون میشه. اما یه شرط اساسی داره: «منافع» و «حق استفاده» از اون ملک تا وقتی شما زنده اید، کاملاً مال خودتونه. یعنی تا نفس دارید می تونید توش زندگی کنید، اجاره بدید یا هر استفاده دیگه ای که دوست دارید ازش بکنید. متصالح هم نمی تونه تا وقتی شما هستین، هیچ دخالتی تو منافع ملک بکنه.

پس، صلح عمری در واقع یه قرارداده که توش شما مالکیت اصلی (عین) رو واگذار می کنید، ولی استفاده و بهره برداری (منافع) رو تا وقتی که زنده هستید برای خودتون نگه می دارید. این قرارداد یه عقد لازمه، یعنی وقتی امضا شد، به راحتی قابل فسخ نیست، مگه اینکه یه شرطی برای فسخ توش گذاشته باشیم که جلوتر راجع بهش حرف می زنیم.

ارکان اصلی یک صلح عمری رو بشناسیم

هر قراردادی یه سری پایه های اساسی داره که بدون اونا اون قرارداد معنی پیدا نمی کنه. صلح عمری هم از این قاعده مستثنی نیست. ارکان اصلی صلح نامه عمری عبارتند از:

• مصالح: این همون کسیه که دارایی رو صلح می کنه. مثلاً پدری که خونه اش رو به پسرش صلح عمری می کنه.
• متصالح: این شخص کسیه که دارایی رو دریافت می کنه و مالک جدید عین میشه. (مثلاً همون پسر در مثال بالا).
• مورد صلح: این همون داراییه که داره صلح میشه. می تونه ملک باشه، زمین، آپارتمان، ماشین، سهام، یا هر چیز دیگه ای که ارزش مالی داشته باشه. باید دقیق و مشخص باشه.
• مال الصلح (یا وجه المصالحه): این یه مبلغ یا هر چیز باارزشیه که متصالح به مصالح میده تا این صلح اتفاق بیفته. حتی می تونه یه چیز خیلی ناچیز مثل یک شاخه گل یا یک سکه باشه. مهم اینه که وجود داشته باشه.

فقط یادتون باشه که هم مصالح و هم متصالح باید برای انجام این معامله «اهلیت» داشته باشن، یعنی بالغ، عاقل و رشید باشن و ممنوع المعامله نباشن.

صلح عمری در مقابل وصیت، هبه و بیع: فرقشون چیه؟

خیلی ها صلح عمری رو با وصیت یا هبه قاطی می کنن، در حالی که اینا هر کدوم دنیای خودشون رو دارن و تفاوت های مهمی بینشون هست:

با وصیت چه فرقی داره؟

وصیت یه تعهد بعد از مرگه. یعنی تا وقتی وصیت کننده زنده است، وصیت قابل تغییر و حتی باطل شدنه. تازه، تو وصیت فقط می تونید در مورد یک سوم اموال تون وصیت کنید و بقیه به ورثه میرسه (مگر اینکه ورثه رضایت بدن). اما صلح عمری از همون لحظه امضا، لازم الاجراست و مالکیت عین منتقل میشه. شما می تونید همه اموالتون رو صلح عمری کنید و نیازی به رضایت ورثه ندارید. فقط منافعش تا زمان حیات شما دست خودتونه.

با هبه چه فرقی داره؟

هبه یعنی یه چیزی رو به یکی ببخشیم. هبه هم مثل صلح یه عقد لازمه، ولی معمولاً هبه کننده (بخشنده) می تونه بعداً پشیمون بشه و چیزی رو که بخشیده پس بگیره (بهش میگن رجوع از هبه). البته این رجوع شرایط خاص خودش رو داره. اما تو صلح، اصل بر عدم رجوعه، مگه اینکه شما تو قرارداد، برای خودتون حق فسخ رو گذاشته باشین که موضوع بحث اصلی ماست. مهم اینه که تو هبه معمولاً هدف بخششه بدون دریافت چیزی در مقابل، در حالی که تو صلح، یه مال الصلح ولو ناچیز وجود داره.

با بیع (فروش) چه فرقی داره؟

بیع یا همون خرید و فروش، به معنی انتقال کامل مالکیت و منافع یک مال در ازای یه قیمت مشخصه. وقتی چیزی رو می فروشید، دیگه نه مالکیتش مال شماست و نه می تونید از منافعش استفاده کنید. اما تو قرارداد صلح عمری با حق فسخ، شما مالکیت رو منتقل می کنید ولی منافع تا آخر عمرتون مال شماست. ضمن اینکه صلح معمولاً جنبه مسامحه و گذشت داره و ممکنه مال الصلح خیلی کمتر از قیمت واقعی باشه یا حتی جنبه نمادین داشته باشه، در حالی که تو بیع، قیمت معادل ارزش واقعی مال تعیین میشه.

حق فسخ در صلح عمری: چرا مهمه و چطور کار می کنه؟

حالا رسیدیم به بخش جذاب و مهم ماجرا! این حق فسخ، دقیقاً اون برگ برنده ایه که صحبتشو کردیم. اگه به فکر تنظیم یه نمونه صلح نامه عمری با حق فسخ هستید، این بخش رو با دقت بخونید.

مفهوم و اساس قانونی حق فسخ (خیار شرط)

حق فسخ یعنی توانایی یک طرف قرارداد برای بهم زدن اون قرارداد به صورت یک جانبه. تو قانون به این حق میگن «خیار». یکی از انواع خیارات، «خیار شرط» هست که یعنی طرفین از قبل شرط می کنن که هر کدوم یا یکی از اونا، برای یه مدت مشخص، حق فسخ قرارداد رو داشته باشه. ماده 754 و 760 قانون مدنی ایران هم به صلح و لزوم اون اشاره داره. اما ماده 754 می گه صلح می تونه در مقابل عوض باشه و ماده 760 هم تاکید می کنه که صلح، عقد لازمه و به هم نمی خوره مگر در موارد فسخ به خیار یا اقاله. پس اگه شرط فسخ رو تو قراردادتون بذارید، دارید از همین ظرفیت قانونی استفاده می کنید.

خلاصه اینکه، وقتی تو صلح عمری شرط فسخ رو می ذارید، دارید برای خودتون این حق رو ایجاد می کنید که اگه بعداً به هر دلیلی دل تون خواست، قرارداد رو فسخ کنید و مالکیت رو دوباره به اسم خودتون برگردونید. این شرط باید کاملاً واضح و شفاف تو قرارداد نوشته بشه.

چرا باید تو صلح عمری حق فسخ بذاریم؟

شاید بپرسین که خب، وقتی دارم مال رو منتقل می کنم، دیگه چرا حق فسخ؟ دلایلش خیلی منطقیه:

• حفظ اختیار و کنترل مالک: شاید مهمترین دلیل همین باشه. با این شرط، شما تا آخر عمرتون یه جورایی حاکمیت کامل روی دارایی تون دارین. اگه متصالح رفتاری از خودش نشون بده که مورد قبول شما نباشه، یا اگه شرایط زندگی خودتون عوض بشه، می تونید از این حق استفاده کنید.
• امکان واکنش به تغییر شرایط: زندگی غیرقابل پیش بینیه. ممکنه شرایط مالی شما تغییر کنه، متصالح به تعهداتش عمل نکنه، یا خدای ناکرده نیاز مالی فوری پیدا کنید. با حق فسخ، دست تون بازه تا تصمیمات جدید بگیرید.
• ایجاد آرامش خاطر برای مصالح: این حق باعث میشه که مصالح (شما) با خیال راحت تری قرارداد رو امضا کنه. می دونه که اگه اتفاق غیرمنتظره ای افتاد، راه برگشت داره و میتونه جلوی مشکلات احتمالی رو بگیره.

شرط و شروط صحت و اعتبار حق فسخ

قرار دادن شرط فسخ صلح عمری یه کار کاملاً قانونیه، اما مثل هر چیز دیگه ای، یه سری قواعد و شرایط داره که باید رعایت بشه تا معتبر باشه:

1. تعیین مدت مشخص برای حق فسخ: مهمترین شرط اینه که مدت زمان اعمال حق فسخ باید معلوم و مشخص باشه. مثلاً می تونید شرط کنید که این حق «مادام الحیات مصالح» باشه، یعنی تا وقتی شما زنده اید این حق رو دارید. یا می تونید یه مدت مشخص مثلاً 10 سال یا 20 سال رو تعیین کنید. اگه مدت تعیین نشه، ممکنه شرط باطل بشه و در نتیجه اصل صلح نامه هم باطل میشه.
2. صراحت در درج شرط فسخ: این حق باید به صورت کاملاً واضح و بدون ابهام تو متن قرارداد نوشته بشه. از عبارت هایی مثل مصالح حق فسخ یک جانبه این قرارداد را مادام الحیات خود دارا می باشد استفاده کنید.
3. چگونگی اعمال حق فسخ: بهتره تو قرارداد مشخص کنید که چطور می خواهید این حق رو اعمال کنید. مثلاً با ابلاغ کتبی از طریق اظهارنامه رسمی یا مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی . اگه این رو مشخص نکنید، باز هم می تونید از طریق دادگاه اقدام کنید، اما ذکرش تو قرارداد کار رو راحت تر می کنه.

یادتون باشه که اگه شرط فسخ رو با دقت و وضوح تو متن صلح عمری با حق فسخ ننویسید، ممکنه بعداً سرش دعوا بشه و حتی دادگاه بهش ترتیب اثر نده. پس حتماً از یه حقوقدان خبره کمک بگیرید.

وقتی حق فسخ اجرا میشه، چه اتفاقی می افته؟

اگه شما (مصالح) تصمیم بگیرید که از حق فسخ در صلح عمری استفاده کنید و این حق رو اعمال کنید، اتفاقات حقوقی مهمی میفته:

• بازگشت مالکیت عین و منافع: با اعمال حق فسخ، قرارداد صلح عمری باطل میشه و مالکیت عین ملک و تمام منافع اون، به حالت قبل برمی گرده. یعنی دوباره شما مالک کامل ملک می شید، هم عین و هم منافع.
• ابطال قرارداد صلح عمری: قرارداد صلح از لحظه اعمال فسخ، دیگه اعتباری نداره.
• پس دادن مال الصلح: شما باید مال الصلحی رو که از متصالح دریافت کردید، بهش برگردونید. این هم از شرایط منطقی فسخ قرارداده.

خیلی مهمه که متصالح از این حق فسخ باخبر باشه. درسته که اعمال حق فسخ نیازی به رضایت متصالح نداره، اما باید بهش اطلاع داده بشه. به همین دلیله که معمولاً از طریق اظهارنامه رسمی یا حضور در دفترخانه، این موضوع به متصالح ابلاغ میشه.

صلح عمری با حق فسخ یا بدون اون؟ کدوم بهتره؟

شاید براتون سوال پیش بیاد که خب، حالا با این اوصاف، صلح عمری با حق فسخ بهتره یا بدون حق فسخ؟ این سوال جواب قاطعی نداره و کاملاً بستگی به شرایط و هدف شما داره. بیاید هر دو حالت رو از دید مصالح و متصالح بررسی کنیم.

از دید مصالح (انتقال دهنده) چطور؟

مزایای صلح عمری با حق فسخ برای مصالح:

• امنیت خاطر و کنترل بیشتر: این مهمترین مزیتشه. شما می دونید که اگه متصالح بدعهدی کرد یا شرایط تغییر کرد، یه راه برگشت دارین.
• امکان تغییر تصمیم: انسان جایزالخطاست و ممکنه بعد از مدتی نظرش عوض بشه یا متوجه بشه که تصمیم اولیه اش به صلاح نبوده. حق فسخ این امکان رو میده که اشتباه رو جبران کنید.
• فشار کمتر روی متصالح: گاهی اوقات مصالح می خواد متصالح رو در مسیر درست حفظ کنه و با این شرط، متصالح انگیزه ای برای رفتار مناسب تر پیدا می کنه.

معایب صلح عمری با حق فسخ برای مصالح:

• پیچیدگی بیشتر در تنظیم: چون باید جزئیات حق فسخ مثل مدت و نحوه اعمالش دقیقاً ذکر بشه، تنظیم این قرارداد کمی پیچیده تره و نیاز به دقت بیشتری داره.
• احتمال اختلاف بیشتر: ممکنه متصالح از وجود این حق رضایت نداشته باشه یا بعداً سر اعمالش با مصالح دچار اختلاف بشه.

مزایای صلح عمری بدون حق فسخ برای مصالح:

• سادگی: تنظیمش ساده تره و دیگه دغدغه های مربوط به حق فسخ رو نداره.
• قطعیت: برای مصالحی که از تصمیمش مطمئنه و دنبال قطعیت مطلقه، این نوع صلح راحتی بیشتری داره.

معایب صلح عمری بدون حق فسخ برای مصالح:

• فقدان کنترل: مصالح دیگه هیچ کنترلی روی ملک نداره و اگه متصالح بدقولی کنه یا شرایط عوض بشه، دستش بسته ست.
• عدم امکان برگشت: عملاً راه برگشتی وجود نداره و تصمیمش قطعی و غیرقابل تغییره.

از دید متصالح (گیرنده ملک) چطور؟

مزایای و معایب دریافت ملک با شرط فسخ برای متصالح:

• عدم قطعیت در مالکیت: این بزرگترین عیبه. متصالح می دونه که هر لحظه ممکنه مصالح تصمیم بگیره قرارداد رو فسخ کنه و ملک رو از دست بده. این عدم قطعیت می تونه روی تصمیمات متصالح در مورد ملک (مثلاً تعمیرات اساسی یا سرمایه گذاری) تأثیر بذاره.
• احتمال سرمایه گذاری از دست رفته: اگه متصالح روی ملک سرمایه گذاری کنه و بعد مصالح فسخ کنه، ممکنه سرمایه اش به خطر بیفته (البته می تونه با شروط دیگه تو قرارداد جبران بشه).
• مزیت برای متصالح: مزیت خاصی نداره، مگر اینکه مصالح در قبال این حق فسخ، مال الصلح خیلی ناچیزی دریافت کرده باشه.

مزایای و معایب دریافت ملک بدون شرط فسخ برای متصالح:

• مالکیت قطعی: متصالح خیالش راحته که مالکیتش قطعیه و کسی نمی تونه قرارداد رو به هم بزنه.
• امکان برنامه ریزی بلندمدت: می تونه با اطمینان کامل روی ملک سرمایه گذاری کنه، تعمیرات اساسی انجام بده یا هر برنامه ریزی دیگه ای داشته باشه.
• آرامش خاطر: نگرانی از بابت از دست دادن ملک رو نداره.

سناریوهای کاربردی: کی کدوم رو انتخاب کنیم؟

• اگه مصالح دلش نمی خواد ریسک کنه و دوست داره تا آخر عمرش قدرت مانور داشته باشه: صلح عمری با حق فسخ بهترین گزینه است. مثلاً پدربزرگی که می خواد خونه اش رو به نوه اش بده، اما نگران رفتار آینده نوه و همسرشه.
• اگه مصالح به متصالح اعتماد کامل داره و هیچ نگرانی ای از بابت آینده نداره: صلح عمری بدون حق فسخ می تونه ساده تر و کارآمدتر باشه.
• اگه متصالح می خواد ملک رو برای همیشه و بدون نگرانی از دست دادن داشته باشه: باید تلاش کنه تا مصالح رو متقاعد کنه که حق فسخ رو تو قرارداد نذاره یا اگه می ذاره، مدت زمانش خیلی محدود باشه.

---

نمونه متن قرارداد صلح عمری قطعی با حق فسخ (با توضیحات ماده به ماده)

خب، حالا می رسیم به بخش اصلی و مهم داستان! اگه دنبال نمونه قرارداد صلح عمری با حق فسخ هستید، این بخش برای شماست. درسته که دیدن یه نمونه کار رو راحت می کنه، اما هیچ وقت فراموش نکنید که هر پرونده ای قصه خودش رو داره و حتماً باید قبل از امضای هر سندی، با یه وکیل متخصص مشورت کنید. این نمونه فقط یه راهنماست تا با ساختار و مفاد این جور قراردادها آشنا بشید.

تذکر خیلی مهم: این نمونه صرفاً برای آشنایی و راهنمایی شماست و تنظیم نهایی هر قراردادی، باید حتماً با مشاوره وکیل و در دفتر اسناد رسمی انجام بشه تا از مشکلات حقوقی آینده جلوگیری بشه.

عنوان و مقدمه قرارداد

عنوان قرارداد باید مشخص و واضح باشه. معمولاً از عبارتی مثل صلح عمری قطعی با حق فسخ استفاده میشه. بعدش یه مقدمه کوتاه میاد که هدف از این قرارداد رو مشخص می کنه.

نمونه:

به نام خدا
قرارداد صلح عمری قطعی با حق فسخ (شماره: ....)

این قرارداد در تاریخ ............. بین طرفین امضاکننده ذیل تنظیم و امضا گردید.

ماده 1: طرفین قرارداد (مصالح و متصالح)

اینجا باید مشخصات کامل و دقیق هر دو طرف (مصالح و متصالح) رو بنویسید. هر چقدر اطلاعات دقیق تر باشه، جلوی سوءتفاهم ها و مشکلات بعدی گرفته میشه.

• مصالح: کسی که ملک رو صلح می کنه.
• متصالح: کسی که ملک رو دریافت می کنه.

نکات مهم:

• مشخصات شناسنامه ای کامل (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، محل صدور، تاریخ تولد، کد ملی).
• نشانی دقیق محل اقامت و شماره تماس.
• ذکر وضعیت (اصیل، وکیل، ولی، قیم و …) و در صورت لزوم، شماره و تاریخ وکالت نامه یا سند قیمومت.
• تأکید بر احراز هویت دقیق طرفین در دفترخانه.

نمونه:

ماده 1: طرفین قرارداد

1-1: مصالح: آقای/خانم ..................... فرزند ..................... به شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... متولد سال ..................... به شماره ملی ..................... به نشانی ........................................................................................ تلفن ..................... . (در صورت وکالت/ولایت/قیمومت: اصالتاً از طرف خود یا ولایتاً/قیمومتاً/وصایتاً/وکالتاً به نمایندگی و امضاء مجاز از طرف ..................... به موجب ..................... و با اختیارات تام نسبت به انجام مورد معامله.)

1-2: متصالح: آقای/خانم ..................... فرزند ..................... به شماره شناسنامه ..................... صادره از ..................... متولد سال ..................... به شماره ملی ..................... به نشانی ........................................................................................ تلفن ..................... . (در صورت وکالت/ولایت/قیمومت: اصالتاً از طرف خود یا ولایتاً/قیمومتاً/وصایتاً/وکالتاً به نمایندگی و امضاء مجاز از طرف ..................... به موجب ..................... و با اختیارات تام نسبت به انجام مورد معامله.)

ماده 2: مورد صلح و مشخصات دقیقش

این بخش همون داراییه که داره صلح میشه. باید طوری مشخصاتش رو بنویسید که هیچ ابهامی وجود نداشته باشه.

نکات مهم:

• نوع ملک (آپارتمان، زمین، خانه ویلایی).
• شماره پلاک ثبتی اصلی و فرعی، بخش ثبتی.
• مساحت دقیق، حدود اربعه (شمال، جنوب، شرق، غرب) در صورت وجود.
• نشانی دقیق ملک.
• توابع و لواحق قانونی و عرفی (مثلاً انباری، پارکینگ، مشاعات ساختمان).
• تأکید بر اینکه متصالح از کمیت و کیفیت مورد صلح اطلاع کامل داره و آن را دیده.

نمونه:

ماده 2: مورد صلح و مشخصات آن

شش دانگ یک باب ..................... (مثلاً آپارتمان مسکونی / قطعه زمین) واقع در ..................... به پلاک ثبتی شماره ..................... فرعی از ..................... اصلی، بخش ..................... ثبتی .....................، به مساحت تقریبی ..................... متر مربع، به نشانی دقیق ........................................................................................ با کلیه توابع و لواحق شرعی و قانونی آن، که مشخصات کامل آن در سند مالکیت شماره ..................... ثبت شده در دفترخانه اسناد رسمی شماره .....................، مورخ .....................، به نام مصالح می باشد. متصالح با اطلاع کامل از کمیت و کیفیت مورد صلح، قبول مصالحه نمود.

ماده 3: مال الصلح (همون وجه المصالحه)

گفتیم که مال الصلح می تونه یه چیز ناچیز باشه، اما باید وجود داشته باشه و مصالح اقرار به دریافتش کنه.

نکات مهم:

• مبلغ یا جنس مال الصلح.
• اقرار مصالح به دریافت مال الصلح.

نمونه:

ماده 3: مال الصلح

مبلغ ..................... (مثلاً یک میلیون ریال وجه رایج / یک شاخه گل / یک جلد کلام الله مجید) که به اظهار و اقرار مصالح، تماماً به ایشان پرداخت شده و مصالح اقرار به قبض و دریافت آن نمود.

ماده 4: منافع مورد صلح (حق انتفاع عمری)

این ماده یکی از مهمترین بخش های صلح عمری است که حق استفاده از منافع رو برای مصالح تا پایان عمرش تضمین می کنه.

نکات مهم:

• تصریح به تعلق منافع به مصالح مادام الحیات.
• شرح حقوق مصالح در بهره برداری (مثلاً سکونت، اجاره، واگذاری منافع به دیگری).
• زمان انتقال کامل منافع به متصالح (پس از فوت مصالح).

نمونه:

ماده 4: منافع مورد صلح (حق انتفاع عمری)

منافع مورد صلح، مادام الحیات مصالح، به طور رایگان و بلامعارض برای ایشان برقرار گردید. مصالح حق انتفاع و استیفاء از کلیه منافع مورد صلح، شامل سکونت، اجاره دادن، یا واگذاری منافع به شخص ثالث را در طول حیات خود دارا می باشد. متصالح هیچ گونه حق دخل و تصرف در منافع مورد صلح را در زمان حیات مصالح نداشته و پس از فوت مصالح، منافع موصوف به طور کامل و قطعی به مالکیت متصالح مستقر می گردد.

ماده 5: حق فسخ قرارداد (خیار شرط)

این بخش قلب متن صلح عمری با حق فسخ است و باید با نهایت دقت نوشته بشه.

نکات مهم:

• تصریح به حق فسخ یک جانبه برای مصالح.
• تعیین مدت دقیق حق فسخ (مادام الحیات مصالح یا مدت معین).
• چگونگی اعمال حق فسخ (ابلاغ کتبی، اظهارنامه، مراجعه به دفترخانه).
• آثار اعمال حق فسخ (بازگشت مالکیت به مصالح).

نمونه:

ماده 5: حق فسخ قرارداد (خیار شرط)

الف) مصالح حق فسخ یک جانبه این قرارداد را مادام الحیات خود، بدون نیاز به مراجعه به مراجع قضایی و بدون نیاز به موافقت متصالح، دارا می باشد.

ب) این حق فسخ، برای تمام طول حیات مصالح جاری خواهد بود و با فوت مصالح، ساقط می گردد.

ج) اعمال حق فسخ می بایست از طریق ابلاغ کتبی (اظهارنامه رسمی) یا حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی و اعلام فسخ به متصالح صورت پذیرد. تاریخ ابلاغ یا ثبت فسخ در دفترخانه، تاریخ اعمال فسخ تلقی می گردد.

د) در صورت اعمال حق فسخ توسط مصالح، این قرارداد از تاریخ اعلام فسخ، باطل و بی اثر تلقی شده و مالکیت عین و منافع مورد صلح مجدداً به طور کامل به مصالح بازخواهد گشت و مصالح مکلف است مال الصلح دریافتی را به متصالح عودت نماید.

ماده 6: اسقاط بقیه خیارات (مگه خیار شرط و تدلیس)

خیارات زیادی در معاملات وجود داره که باعث میشه بشه قرارداد رو فسخ کرد. معمولاً تو صلح عمری، همه این خیارات (به جز خیار شرطی که خودمون گذاشتیم و خیار تدلیس) رو ساقط می کنن تا قرارداد استحکام بیشتری پیدا کنه.

نکات مهم:

• اسقاط کافه خیارات، مخصوصاً خیار غبن ولو غبن فاحش و افحش.
• تأکید بر استثنای خیار شرط (همون حق فسخ خودمون) و خیار تدلیس (که اگه کسی فریب خورده باشه، حق فسخ داره).

نمونه:

ماده 6: اسقاط سایر خیارات

کلیه خیارات از جمله خیار غبن (ولو به بالاترین درجه فاحش یا افحش)، خیار عیب، خیار رؤیت، خیار تأخیر ثمن، و غیره از طرفین قرارداد ساقط گردید و طرفین حق هرگونه ادعایی در این خصوص را از خود سلب و ساقط نمودند. تنها خیار شرط (حق فسخ مندرج در ماده 5) و خیار تدلیس برای مصالح و خیار تدلیس برای متصالح به قوت خود باقی می ماند.

ماده 7: تعهدات هر دو طرف

این بخش مسئولیت های هر دو طرف رو بعد از امضای قرارداد مشخص می کنه.

نکات مهم:

• تعهدات مصالح: تسلیم ملک (در حد مالکیت عین)، پرداخت بدهی های گذشته (مالیات، عوارض قبل از صلح).
• تعهدات متصالح: حفظ و نگهداری از عین ملک، عدم انجام معاملات منافی با حق انتفاع مصالح در زمان حیات وی (مثلاً نمی تونه ملک رو بفروشه مگر با قید حق انتفاع مصالح و با اطلاع و موافقت مصالح)، پرداخت هزینه های پس از صلح (بر اساس توافق).

نمونه:

ماده 7: تعهدات طرفین

الف) تعهدات مصالح:
1. مصالح متعهد گردید مورد صلح را (از حیث مالکیت عین) پس از امضای این قرارداد، به متصالح تسلیم نماید.
2. مصالح متعهد می گردد کلیه بدهی های مورد صلح، اعم از مالیات، عوارض شهرداری، و قبوض مصرفی (آب، برق، گاز) تا تاریخ امضای این قرارداد را شخصاً پرداخت نماید.

ب) تعهدات متصالح:
1. متصالح متعهد به حفظ و نگهداری از مورد صلح با رعایت عرف و شئون مالکیت می باشد و حق انجام هرگونه تغییر اساسی که به ارزش ملک لطمه وارد کند، بدون اذن مصالح را ندارد.
2. متصالح حق انجام هیچ گونه معامله ای که منافی با حق انتفاع عمری مصالح باشد، را در زمان حیات مصالح ندارد و در صورت انجام هرگونه معامله (مانند فروش عین) باید حق انتفاع مصالح به طور کامل در آن معامله قید شده و به خریدار جدید اطلاع داده شود.
3. متصالح متعهد است کلیه هزینه های جاری و اساسی ملک، شامل شارژ، عوارض سالیانه، و هزینه های تعمیرات اساسی (مگر در موارد توافق بر عهده مصالح)، از تاریخ امضای این قرارداد را پرداخت نماید.

ماده 8: هزینه ها و مالیات ها

مسائل مالیاتی و هزینه های ثبت و نقل و انتقال تو این نوع قراردادها هم مهمه.

نکات مهم:

• تعیین مسئول پرداخت هزینه های ثبت، مالیات بر صلح، و هزینه های جاری.
• معمولاً مالیات بر صلح و هزینه های ثبت به عهده متصالحه، ولی توافق طرفین حرف آخر رو می زنه.

نمونه:

ماده 8: هزینه ها و مالیات

کلیه هزینه های مربوط به تنظیم و ثبت رسمی این صلح نامه در دفترخانه اسناد رسمی، اعم از حق الثبت، حق التحریر، مالیات بر نقل و انتقال، و سایر عوارض قانونی، بر عهده متصالح می باشد. هزینه های جاری و تعمیرات اساسی ملک، از تاریخ امضای این قرارداد طبق ماده 7 این قرارداد خواهد بود.

ماده 9: چطور اختلافات رو حل کنیم؟

اگه بعداً بین طرفین اختلافی پیش اومد، چطور باید حلش کرد؟ این ماده راه حل رو مشخص می کنه.

نکات مهم:

• شرط داوری (با ذکر مشخصات داور یا نحوه تعیین داور).
• یا مراجعه به محاکم قضایی.

نمونه:

ماده 9: حل اختلاف

هرگونه اختلاف، تفسیر، یا دعوایی که از این قرارداد ناشی شود یا به آن مربوط باشد، از جمله فسخ یا اجرای آن، ابتدا از طریق مذاکره بین طرفین حل و فصل خواهد شد. در صورت عدم حصول توافق، موضوع به داوری آقای/خانم ..................... فرزند ..................... به شماره ملی ..................... وکیل پایه یک دادگستری/شخص مورد توافق طرفین، ارجاع می گردد. رأی داور قطعی و لازم الاجرا برای طرفین خواهد بود. مدت داوری 3 ماه از تاریخ ارجاع می باشد. در صورت عدم توافق بر داور، یا عدم پذیرش داوری، موضوع از طریق مراجع قضایی ذیصلاح پیگیری خواهد شد.

ماده 10: نسخ قرارداد و امضاها

آخرین ماده تعداد نسخ قرارداد و اعتبار اونها رو مشخص می کنه.

نکات مهم:

• تعداد نسخ قرارداد و اعتبار واحد هر یک.
• محل امضای مصالح، متصالح، شهود و داور (اگه داوری وجود داشته باشه).
• تأکید بر امضای تمامی صفحات قرارداد.

نمونه:

ماده 10: نسخ قرارداد و امضاء

این قرارداد در 10 ماده، ..................... تبصره و ..................... صفحه، در تعداد ..................... نسخه متحدالمتن تنظیم و امضاء گردید که هر نسخه دارای اعتبار واحد می باشد. طرفین ضمن مطالعه کامل و آگاهی از مفاد آن، ذیل تمامی صفحات را امضاء نمودند.

امضاء مصالح                                 امضاء متصالح

امضاء شاهد 1 (نام و نام خانوادگی، کد ملی، امضاء)
امضاء شاهد 2 (نام و نام خانوادگی، کد ملی، امضاء)

نکته های طلایی و توصیه های حقوقی برای تنظیم صلح عمری با حق فسخ

مثل هر کار حقوقی دیگه ای، تنظیم قرارداد صلح عمری با حق فسخ هم ریزه کاری های خودش رو داره. اگه این نکات رو رعایت کنید، هم خیال خودتون راحت تره و هم از مشکلات احتمالی آینده جلوگیری می کنید.

مشاوره با وکیل متخصص: از نون شب واجب تر!

شاید مهمترین توصیه ای که میشه کرد، همین باشه. قانون و مسائل حقوقی، یه دنیای پیچیده ان که هر کسی توش متخصص نیست. یک کلمه جابه جا یا یک اشتباه کوچک تو تنظیم قرارداد، می تونه کلی دردسر براتون درست کنه. وکیل متخصص با تجربه و دانشش می تونه:

• شرایط خاص شما رو بررسی کنه: هر خانواده و هر دارایی، ویژگی های خودش رو داره. وکیل می تونه با توجه به شرایط شما، بهترین راهکار رو پیشنهاد بده.
• متن قرارداد رو درست و دقیق بنویسه: جوری که هیچ ابهامی نمونه و همه چیز شفاف و قانونی باشه.
• از حقوق شما دفاع کنه: اگه بعداً مشکلی پیش اومد، می دونه چطور از شما و حقوق تون دفاع کنه.

پس، قبل از هر اقدامی، حتماً با یه وکیل متخصص در زمینه حقوق املاک و قراردادها مشورت کنید.

ثبت رسمی قرارداد: چرا مهمه؟

شاید وسوسه بشید که قرارداد رو به صورت دستی و با چند تا امضا تنظیم کنید، اما این کار به شدت خطرناکه! ثبت رسمی صلح عمری با حق فسخ در دفتر اسناد رسمی، مزایای بی شماری داره:

• اعتبار حقوقی بالا: سند رسمی، در دادگاه ها و مراجع قانونی، اعتبار کامل داره و دیگه نیازی به اثبات اصالتش نیست.
• قابلیت استناد در برابر اشخاص ثالث: وقتی سند رسمی شد، همه باید اون رو قبول کنن. اگه متصالح بعداً بخواد ملک رو به کس دیگه بفروشه، اون خریدار هم از وجود حق انتفاع شما و حق فسخ تون مطلع میشه و نمی تونه ادعا کنه بی خبر بوده.
• جلوگیری از جعل و انکار: سند رسمی به راحتی قابل انکار یا جعل نیست.
• ثبت در دفاتر رسمی: اطلاعات ملک در اداره ثبت اسناد ثبت میشه و جلوی معاملات متعدد روی یک ملک گرفته میشه.

مدت حق فسخ: چقدر باید باشه؟

یکی از ظریف ترین مسائل تو شرایط فسخ صلح عمری، همین مدت حقه. همونطور که گفتیم، اگه مدت مشخص نباشه، شرط فسخ باطل میشه. بهترین و رایج ترین حالت اینه که شرط کنید حق فسخ «مادام الحیات مصالح» باشه. یعنی تا وقتی شما زنده اید این حق رو دارید. اینجوری بیشترین امنیت رو برای خودتون فراهم می کنید. البته می تونید یه مدت مشخص مثل 10 یا 20 سال هم بذارید، اما باید حواستون باشه که بعد از این مدت، دیگه حق فسخی ندارید.

اگه متصالح ملک رو فروخت چی میشه؟

یکی از دغدغه های اصلی همین سواله. اگه متصالح در زمان حیات مصالح و در حالی که مصالح حق فسخ داره، عین ملک رو به کس دیگه بفروشه، تکلیف چیه؟ طبق ماده 455 قانون مدنی، اگه ملک با شرط خیار (مثل حق فسخ) فروخته شده باشه و متصالح اون رو به کس دیگه بفروشه، این معامله باطل نیست، اما حق خیار (حق فسخ) مصالح همچنان باقیه. یعنی مصالح می تونه قرارداد اصلی خودش رو با متصالح فسخ کنه و در نتیجه، معامله بعدی متصالح باطل میشه و ملک باید به مصالح برگرده.

البته تو قرارداد باید این موضوع رو کاملاً شفاف کرد و حتی شرط گذاشت که متصالح حق فروش ملک رو بدون قید حق انتفاع مصالح نداره. رویه قضایی هم معمولاً حق فسخ مصالح رو بر معاملات بعدی متصالح مقدم می دونه.

شفافیت و وضوح: ابهام ممنوع!

هر چقدر قرارداد صریح تر و واضح تر باشه، احتمال بروز اختلاف کمتره. از اصطلاحات مبهم پرهیز کنید. هر شرطی، مخصوصاً حق فسخ و نحوه اعمال اون، باید کاملاً روشن و بدون شک و شبهه نوشته بشه. مثلاً اگه می خواین متصالح تعهد خاصی داشته باشه، اون رو دقیق بنویسید.

مدارک لازم برای تنظیم صلح نامه تو دفترخونه

برای اینکه بتونید صلح عمری ملک با حق فسخ رو تو دفترخونه تنظیم کنید، یه سری مدارک نیاز دارین:

• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی مصالح و متصالح.
• اصل سند مالکیت ملک مورد صلح.
• پایان کار و گواهی عدم خلاف (برای آپارتمان ها).
• استعلام ثبتی (که توسط خود دفترخانه گرفته میشه).
• فیش های مربوط به عوارض نوسازی، مالیات، و بدهی های قبلی ملک (در صورت وجود).
• در صورت لزوم، وکالت نامه (اگه یکی از طرفین وکیل باشه).

مسائل مالیاتی صلح عمری: چی باید بدونیم؟

یکی از دغدغه های مهم تو هر معامله ملکی، بحث مالیاته. صلح عمری هم از این قاعده مستثنی نیست و مسائل مالیاتی خاص خودش رو داره که باید بهش توجه کنیم. برخلاف تصور عموم، صلح عمری هم مشمول مالیات میشه، اما نه مالیات بر ارث. بیایید این موضوع رو بیشتر باز کنیم.

صلح عمری و مالیات بر ارث: فرقشون چیه؟

وقتی یه ملک از طریق وصیت یا بدون وصیت بعد از فوت به ورثه منتقل میشه، مالیات بر ارث بهش تعلق می گیره. نرخ این مالیات بر اساس ارزش ملک و طبقه وراث متفاوته و معمولاً برای وراث طبقه اول، نرخ کمتری داره.

اما تو صلح عمری، چون انتقال مالکیت عین در زمان حیات مصالح اتفاق می افته، اصلاً بحث مالیات بر ارث پیش نمیاد. در واقع، این انتقال مالکیت به نوعی یک انتقال بلاعوض تلقی میشه (حتی اگه مال الصلح ناچیز باشه) و مشمول مالیات نقل و انتقال قطعی ملک میشه، با این تفاوت که به جای درصد فروش، درصد مشخصی برای صلح بلاعوض در نظر گرفته میشه.

یعنی، اداره امور مالیاتی ارزش معاملاتی ملک رو ملاک قرار میده و بر اساس اون، مالیاتی رو به عنوان مالیات بر صُلح یا هبه دریافت می کنه. این مالیات معمولاً به عهده متصالح (گیرنده ملک) هست، مگر اینکه تو قرارداد طور دیگه ای توافق شده باشه. پس حواستون باشه که فکر نکنید صلح عمری کاملاً معاف از مالیاته؛ فقط نوع مالیاتش فرق می کنه.

هزینه های مربوط به ثبت و انتقال سند

علاوه بر مالیات، یه سری هزینه های دیگه هم برای انتقال ملک با صلح عمری تو دفتر اسناد رسمی وجود داره که باید پرداخت بشن:

• حق الثبت: مبلغی که به دولت برای ثبت سند رسمی پرداخت میشه.
• حق التحریر: کارمزد دفتر اسناد رسمی برای تنظیم و ثبت سند.
• عوارض و سایر هزینه های محلی: مثل عوارض شهرداری یا دارایی که ممکنه برای نقل و انتقال لازم باشه.

معمولاً این هزینه ها هم مثل مالیات، بر عهده متصالح هست، اما باز هم می گم، توافق طرفین در قرارداد حرف اول رو می زنه. پس حتماً تو قرارداد صلح عمری با حق فسخ، این موارد رو به دقت مشخص کنید که بعداً مشکلی پیش نیاد.

نتیجه گیری: جمع بندی و حرف آخر

همونطور که دیدیم، صلح عمری با حق فسخ یک ابزار حقوقی فوق العاده کاربردی و منعطفه برای اونایی که می خوان تکلیف دارایی هاشون رو تو زمان حیات خودشون روشن کنن، اما ته دلشون می خوان یه راه برگشت یا یه برگ برنده هم داشته باشن. این قرارداد به شما این امکان رو میده که با خیال راحت مالکیت عین رو به عزیزانتون منتقل کنید، در حالی که تا آخر عمرتون از منافع اون دارایی بهره مند باشید و مهمتر از همه، حق فسخ رو هم برای خودتون نگه دارید.

این حق فسخ مثل یه سپر اطمینان عمل می کنه که اگه شرایط عوض شد، اگه متصالح بدعهدی کرد، یا اگه خدای نکرده نیاز مالی پیدا کردید، بتونید مالکیت رو به خودتون برگردونید. اما یادتون باشه که مثل هر قرارداد حقوقی دیگه ای، تنظیم دقیق و شفاف متن صلح عمری با حق فسخ خیلی خیلی مهمه. کوچکترین ابهام یا اشتباه تو نوشتن شروط، می تونه در آینده دردسرهای بزرگی براتون درست کنه.

پس، تأکید می کنم که حتماً قبل از هر اقدامی، با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه با توجه به شرایط خاص شما، بهترین راهنمایی رو بهتون بده و قراردادی تنظیم کنه که تمام جنبه های حقوقی و منافع شما رو پوشش بده و خیالتون رو از هر جهت راحت کنه. با این کار، می تونید مطمئن باشید که تصمیمات شما برای آینده دارایی هاتون، محکم و بدون دردسر خواهد بود.