هشدار ! این سکته در تابستان رخ می دهد

آفتاب نیوز :

بروز گرما درست مانند آلودگی هوا برای افراد به ویژه گروه های سنی حساس و مبتلا به عوارض قلبی و کودکان خطرناک است. بارزترین خطر امواج گرما برای سلامت عمومی خطر گرمازدگی است، به ویژه برای کسانی که در محیط باز کار می کنند مانند کشاورزان و کارگران ساختمانی؛ اما این تنها خطر امواج گرما برای سلامت عمومی نیست. گرمازدگی یک بیماری تهدیدکننده است که ممکن است حتی منجر به مرگ افراد شود.

چرا دچار گرمازدگی می شویم؟

دکتر افخمی در پاسخ به این سوال می گوید: «بدن ما در یک محدوده دمایی خاص توانایی بهترین کارکرد و عملکرد را دارد و چنانچه دمای بدن ما از یک حدی کمتر یا بیشتر شود، عملکرد و فرایند های بدن دچار اختلال می شود. دمای طبیعی بدن 37 درجه است و اگر مقدار این دما از 37.8 درجه افزایش پیدا کند، ما می گوییم فرد دچار تب شده است. اگر چنانچه دمای بدن به 40 درجه برسد و مکانیزم های بدن نتوانند این دما را کاهش دهند اتفاقاتی در بدن رخ می دهد که اصطلاحاً به این اتفاقات گرمازدگی گفته می شود؛ بنابراین، گرمازدگی زمانی ایجاد می شود که بدن ما توانایی خود در تنظیم دما را از دست می دهد و نمی تواند دمای بدن را در محدوده طبیعی نگه دارد، در این حالت گرمازدگی اتفاق می افتد.»

این متخصص بیماری های داخلی با اشاره به عوامل گرمازدگی می گوید: «عوامل محیطی شامل افزایش دمای بدن به دلیل گرمای محیط (همان اتفاقی که در روز های گرم تابستان می افتد)، کار کردن و ورزش در محیط باز و پر رطوبت، کم آبی، فقدان جریان هوا، قرار گرفتن در معرض نور خورشید – به ویژه در روز های گرم بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر، حضور در جمع های گرم و شلوغ مثل کنسرت، مهمانی، تیاتر و… از جمله عواملی هستند که منجر به گرمازدگی می شود.»

عوارض گرمازدگی در قسمت های مختلف بدن

گرمازدگی عوارض و مشکلات متفاوتی در قسمت های مختلف بدن به جا می گذارد: «بالا رفتن دمای بدن، خشکی یا مرطوب شدن پوست، قرمزی یا حالت داغی پوست، از بین رفتن مکانیزم های کنترلی و تنظیمی بدن، گرفتگی عضلات، بی حالی و ضعف، اختلالات مربوط به سطح هوشیاری، سردرد، بالا رفتن ضربان قلب، حالت تهوع و استفراغ و ایجاد علایم توهم، هذیان، کما و حتی مرگ می تواند در نتیجه گرمازدگی اتفاق بیفتد.»

دکترافخمی می گوید گرمازدگی در یک تقسیم بندی دارای چهار مرحله است: «مرحله اول، غش گرمایی است که فرد به دلیل دمای بالا، از دست دادن رطوبت، کم شدن آب بدن و افت فشارخون دچار بیهوشی می شود. در مرحله دوم بدن در پاسخ به بیهوشی و غش گرمایی، مکانیزم های تنظیمی اش فعال می شود، ولی به دلیل اینکه این مکانیزم ها کافی نیستند فرد نمی تواند شرایط را تحمل کند، در نتیجه دچار گُرگرفتگی و گرفتگی عضلات به خصوص در ناحیه پا می شود که اصطلاحاً به آن گرما گرفتگی یا گُرگرفتگی می گویند. مرحله سوم، گرمازدگی است که فرد از شدت گرما دچار اختلالات عملکرد اندام ها، سردرد، تهوع و استفراغ شدید می شود. مرحله چهارم، سکته گرمایی و شدیدترین حالت گرمازدگی است و زمانی رخ می دهد که ارگان های حیاتی بدن دچار افت و اختلال عملکرد، توهم و التهاب مغز، اختلال عملکرد قلب و زیستی می شود و حتی ممکن است فرد جانش را از دست بدهد.»

علایم سکته گرمایی

در شرایطی که فرد دچار سکته گرمایی می شود، عمدتاً برخی علایم خیلی واضح هستند: «افزایش دمای بدن بیش از 40 درجه، سرعت ضربان قلب، تنفس های سطحی و کم عمق، داغ شدن پوست، سردرد، خستگی، سرگیجه، ضعف عضلانی به خصوص در ناحیه اندام تحتانی و پاها، تیره و پررنگ شدن ادرار، هذیان، گیجی، کما و حتی مرگ می تواند از علایم سکته گرمایی باشد.»

دکتر افخمی ادامه می دهد: «سکته گرمایی با سکته قلبی و مغزی متفاوت است. در سکته قلبی، قلب و در سکته مغزی، مغز آسیب می بیند، اما در سکته گرمایی به دلیل گرما، بالا رفتن دمای بدن و عدم توانایی های بدن در کنترل دما ارگان های حیاتی مثل قلب و مغز آسیب می بینند و عملکردشان را از دست می دهند، در این حالت ممکن است فرد جانش را از دست بدهد یا آسیب های غیرقابل برگشت در این ارگان ها اتفاق بیفتد؛ به همین دلیل توصیه می کنم گرمازدگی را جدی بگیرید، زیرا گرمازدگی درمان نشده می تواند به سرعت به مغز، قلب، کلیه ها و ماهیچه ها آسیب برساند و منجر به سکته گرمایی شود.»

خطر گرمازدگی برای کودکان و افراد مسن

هرکسی ممکن است دچار گرمازدگی شود، اما برخی افراد بیشتر در معرض خطر هستند: «نوزادان و کودکان به خصوص کودکان زیر 4 سال و افراد مسن به خصوص افراد بالای 65 سال بیشتر در معرض گرمازدگی قرار می گیرند، چون سیستم های کنترل کننده بدن در کودکان و افراد مسن ضعیف عمل می کند و این شرایط در افراد مسن به دلیل مصرف برخی از دارو ها مثل دارو های فشارخون، ادرارآور و آرام بخش بیشتر اتفاق می افتد.»

راهکار هایی برای پیشگیری از گرمازدگی

به گفته این متخصص بیماری داخلی برای جلوگیری از گرمازدگی لازم است به این نکات توجه شود:

-لباس های نخی، گشاد و رنگ روشن پوشیده شود.

-به منظور جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید از وسایلی مثل چتر، عینک، نقاب، ضد آفتاب به خصوص ضد آفتاب های دارای حداقل spf 15 استفاده شود.

-از مصرف الکل، کافیین و نوشیدنی های گازدار خودداری شود، زیرا این موارد سیستم تنظیم دمای بدن را دچار مشکل می کنند.

-آب زیاد بنوشید و توجه کنید که لزوماً آب خنک مانع از گرمازدگی نمی شود؛ حتی آب گرم و مناسب با دمای محیط هم مانع از گرمازدگی می شود، زیرا حجم در گردش را تامین می کند و با تبخیر از سطح پوست مقدار زیادی دما از سطح بدن خارج می شود.

-سعی کنید خنک بمانید و در محیط های سربسته و سایه قرار بگیرید.

-تا حد امکان در خانه بمانید و سعی کنید زمانی از خانه خارج شوید که آفتاب وجود نداشته باشد.

-در فصول گرم کمتر کار های سنگین انجام دهید.

دکترافخمی توصیه می کند: «مدت زمان قرارگیری در آفتاب را به حداقل برسانید و در فصول تابستان به هیچ عنوان داخل خودرویی که شیشه هایش بالا است و در معرض آفتاب قرار دارد، نمانید، زیرا قرار گرفتن در یک محیط کاملاً بسته و بدون تهویه مناسب منجر به گرمازدگی می شود و ممکن است فرد آسیب های خیلی سریع و جدی ببینید. همچنین آفتاب به دلیل اشعه اولتراویوله و طول موج های خاصی که دارد ممکن است باعث ایجاد سرطان های خاص پوستی شامل SCC یا BCC در سطح پوست شود؛ درنتیجه باید از قرار گرفتن در معرض این اشعه های خودداری کنید و خودتان را کمتر در معرض نور خورشید قرار دهید.»

باوری غلط درباره عرق کردن

این متخصص داخلی در پایان تاکید می کند: «اینکه بعضی ها می گویند یکی از دلایل تاثیر ورزش بر لاغری تعریق است و با این تصور در ایام تابستان پیاده روی می کنند تا با تعریق لاغر شوند، کاملاً غلط است. عرق کردن باعث لاغری نمی شود و برای لاغر شدن ورزش مناسب است، اما به شرطی که این کار در شرایط مناسب با مصرف مایعات فراوان و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. دقت کنید ورزش کردن در روز های گرم تابستان به هیچ وجه باعث لاغری نمی شود و عوارض جبران ناپذیری را بر روی کلیه، قلب و مغز از خود به جای می گذارد.»