الگوهای غذایی غلط عامل اصلی چاقی و بیماری های شایع

در گفت وگو با امروزیا مطرح شد؛

متخصص تغذیه گفت:کم کردن وزن نباید موجب آسیب و بروز بیماری در بدن شود، ایجاد سنگ صفرا،  مشکلات قلب و عروق، پوکی استخوان و.. از عوارض متعدد کم کردن سریع وزن است.

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری امروزیا – امید زحمتکش: مطالعات نشان می دهد حداقل 50 درصد بیماری های مزمن به وزن بدن وابسته است یعنی با کنترل چاقی در بدن 50 درصد بیماری های غیرواگیر مدیریت می شوند و سهم کمی برای عواملی مثل آلودگی، غذاخوردن، استرس و.. باقی می ماند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری علم وفناوری امروزیا با اشاره به اینکه ما دو نوع چاقی داریم، گفت: یکسری افراد دارای عضلات و استخوان بزرگ تر و دسته دوم دارای چربی های بیشتری هستند. کودکان متولد شده در کشور های اروپایی و آمریکایی میزان استخوان بندی بزرگ تر و شانس داشتن قد بلند و عضلانی بودن بیشتری نسبت به آسیایی ها را دارند.  

این متخصص تغذیه عنوان کرد: در ایران کودکان تازه متولد شده بخاطر وزن کم و کمتر بودن مقدار عضلات یا حتی درگیر بودن با مشکل سو تغذیه در آینده بدن آنها شروع به تولید عضلات چربی می کند و در معرض چاقی، خصوصا  چاقی شکمی هستند.

وی افزود: آسیایی ها، چون در دوران جنینی وزن بالایی ندارند برخلاف اروپایی ها و امریکایی ها که  چربی در تمام بدن توزیع شده است در بزرگسالی دچار چاقی شکمی می شوند.

چاقی منشا بیماری های غیرواگیر

جعفریان گفت: بعضی افراد چاق هستند، اما دچار بیماری نیستند و برعکس؛ این موضوع  نشان می دهد فارغ از بحث ژنتیک میزان و محل قرارگیری چربی در بدن، یکی از اصلی ترین فاکتور های بیماری های غیرواگیر محسوب می شود. 

متخصص تغذیه با اشاره به اینکه در ایران آمار خوبی در خصوص کنترل وزن  نداریم و نتوانستیم مشکل اضافه وزن و جلوگیری از چاقی را کنترل کنیم گفت: مردم ایران روز به روز چاق تر می شوند و این موضوع نشان می دهد آینده خوبی در خصوص بیماری های غیرواگیر در انتظار ایران نیست.  

کیفیت الگوی غذایی عامل اصلی تعیین وزن

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: الگوی غذایی مناسب به عنوان عامل اصلی تعیین وزن در کنار  فعالیت فیزیکی و ورزش به تعادل وزن فرد کمک می کنند؛ یعنی حتی اگر فردی بصورت ژنتیکی استعداد چاقی داشته باشد با رعایت این دو عامل می تواند وزن خود را کنترل و تناسب اندام خود را حفظ کند.

وی با اشاره به این موضوع که رعایت الگوی غذایی کار ساده ای نیست گفت: بعضی فاکتور ها مثل میل به غذا های شیرین و پرانرژی که بصورت ژنتیکی در انسال وجود دارد یا فرهنگ ها و باور های غلط مردم مثل خوردن غذا هایی با طبع گرم و پرانرژی باعث چاقی افراد می شود که حضور در محیط هایی که غذاخوردن در آن لذت بخش است یا تاثیر تبلیغ غذا درشبکه های اجتمایی و رسانه ها می تواند موجب سخت شدن رعایت الگوی غذایی شود.

غربالگری راهکار پیشگیری از دیابت

جعفریان با بیان اینکه اولین اقدامی که افراد باید در خصوص پیشگیری از ابتلا به دیابت انجام دهند غربالگری است گفت: خطر ابتلا به دیابت به شدت افزایش یافته است و باید افرادی که در ریسک ابتلا به دیابت هستند شناسایی شوند و مراقبت بیشتری از سلامت خود داشته باشند.  

این متخصص تغذیه، استرس، مصرف بیش از حد دارو، نداشتن الگوی خواب مناسب، نخوردن وعده های اصلی غذا را از عوامل دیگر در ریسک ابتلا به دیابت دانست.

وی با بیان اینکه توجه و دقت به دو دوره نوزادی و بلوغ بسیار مهم است گفت:در این دوران سلول های چربی که خود می توانند منشا دیابت باشند ساخته می شوند و باید با زیر نظر متخصص از تشکیل بیش از حد سلول های چربی جلوگیری شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: در این مقاطع از زندگی الگو های غذایی مردم به طور جدی شکل می گیرد و باید از الگو های غلطی که باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت می شوند دوری کرد همچنین مدیریت وزن در بیماری دیابت و جلوگیری از ابتلا به آن بسیار مهم و تاثیر گذار است و فردی که در ریسک ابتلا به دیابت قرار می گیرد با مراقب از وزن، مخصوصا چربی های احشایی و چربی های شکمی می تواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.

انواع رژیم های غذایی رایج در بیماری های شایع

جعفریان افزود: دسترسی مردم به مواد غذایی مفید و ارزشمند را می توان یکی ازعوامل مهم دیگر در رعایت الگوی غذایی برشمرد متاسفانه  با بالارفتن قیمت این دست مواد خوراکی و درست نبودن میزان توزیع در بین مردم کم شده است و تاثیر این معضل بیشتر دیده  می شود.

وی با بیان اینکه الگو غذایی مدیترانه درجه یک ترین و مفید ترین الگوی غذایی در جلوگیری و درمان بیماری های شایع است گفت: به دلیل شرایط ژنتیکی مردم کشور ما الگو های گیاه خواری یکی از مفید و اثرگذارترین رژیم های موجود است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی از رژیم دَش (DASH) به عنوان یکی معروف ترین رژیم های غذایی در حوزه بیماری های شایع غیرواگیر یاد کرد و افزود: این رژیم یک برنامه غذایی کامل برای بیماری هایی همچون فشارخون و دیابت است.

این متخصص تغذیه گفت: حل کردن مشکل چاقی با یک ماده غذایی خاص بسیار غیرعلمی و غیر عقلانی است ولی ماده های غذایی مثل زنجبیل، دارچین، بعضی از قارچ ها، سیاهدانه، هل و فلفل به عنوان غذا های فراسودمند می توانند برای رژیم غذایی اثربخش باشند.

کربوهیدرات یکی از عوامل اصلی افزایش قند خون 

وی با بیان اینکه  برای درمان بیماری های شایع مثل دیابت ابتدا باید شرایط بدن، میزان توده بدنی و محل جمع شدن چربی ها را بررسی کنیم و سپس راه حل های درمانی ارایه شود گفت: شناخت مواد مغذی و کربوهیدرات های موجود در هر واحد غذایی مرحله بعدی درمان است تا بیمار بداند هر وعده و میان وعده چه چیزی و با چه مقداری باید مصرف کند که اگر این مراحل موجب به درمان و رسیدن به هدف نشود باید همزمان با اصلاح الگوی تغذیه، دارو درمانی زیر نظر پزشک متخصص انجام شود. 

عوارض سرعت در کم کردن وزن

استاد دانشگاه علوم پزشکی با بیان این که کم کردن وزن نباید موجب آسیب به بدن و بروز بیماری در بدن شود گفت: تضمین سلامت وزن در برنامه کاهش وزن مهم ترین نکته ای است که باید به آن دقت داشت ولی افراد با کم شدن سریع وزن خوشحال می شوند و اگر وزن آنها سریع کاهش نیابد افسرده و بی انگیزه می شوند.

وی با بیان اینکه افرادی که سریع وزن آنها کم می شود دچار عوارض گوناگونی می شوند که مهمترین آن بازگشت سریع وزن است و عمدتا از آب بدن یا عضلات آنها کم می شوند گفت: کاهش وزن باید بصورت تدریجی باشد. در کاهش وزن سریع افراد با علامت هایی مثل ریزش مو مواجه می شوند که این عارضه نشان دهنده آسیب رسیدن به سلامت بدن است به طوری که در طولانی مدت متوجه آن می شوند. 

وی گفت: تحقیقات نشان می دهد از عوارض دیگر کم کردن سریع وزن میتوان به ایجاد سنگ صفرا،  مشکلات قلب و عروق، پوکی استخوان و عوارض متعدد دیگر اشاره کرد.

جعفریان در پایان استفاده از مواد غذایی فراسودمند و ورزش را از عوامل مهم در جلوگیری از ابتلا فرد به دیابت دانست و عنوان کرد: به عنوان مثال استفاده از لبنیات کم چرب به جای لبنیات پرچرب یا خوردن آب در طول روز و کم خوردن برنج سفید و کربوهیدرات ها از عوامل مهم جلوگیری از افزایش وزن است.