رضایت نامه غیر مالی چیست

رضایت نامه غیر مالی، سندی مهم و حیاتی است که در آن فردی حق یا حقوق غیر مالی خود را به شخص دیگری واگذار کرده یا از آن صرف نظر می کند. این رضایت نامه ها بر خلاف رضایت نامه های مالی که مربوط به پول، دیه یا خسارت هستند، بیشتر به موضوعاتی مثل گذشت از شکایت کیفری، رضایت به انجام عمل پزشکی یا اجازه خروج فرزند از کشور می پردازند و نقش پررنگی در زندگی روزمره و مسائل حقوقی ما دارند.

تاحالا شده فکر کنید یه جا رضایت بدید و بعدش پشیمون بشید؟ یا اصلاً ندونید رضایت هایی که تو زندگی روزمره میدیم، چه فرقی با هم دارن؟ تو دنیای پیچیده امروز که هر کاری یه جنبه حقوقی پیدا کرده، دونستن همین ریزه کاری ها حسابی به کارمون میاد. مخصوصاً وقتی پای رضایت نامه ها وسط میاد، خیلی ها فکر می کنن رضایت، رضایته دیگه، فرق مالی و غیرمالی نداره! در صورتی که اصلاً این جوری نیست و همین تفاوت های کوچک می تونه سرنوشت یه پرونده یا حتی یه زندگی رو عوض کنه. شاید براتون پیش اومده باشه که تو یه دعوای خانوادگی یا یه اتفاق ساده مثل تصادف، ازتون بخوان رضایت بدید یا خودتون بخواهید رضایت بدید. اینجا دقیقاً همون نقطه ایه که باید حواستون جمع باشه که چه نوع رضایتی دارید میدید و چه پیامدهایی داره. نگران نباشید، قرار نیست سردرگم بشید! تو این مقاله، قراره با هم خیلی دوستانه و خودمانی، شیرجه بزنیم تو دنیای رضایت نامه های غیر مالی. از تعریف دقیقش گرفته تا فرق و فراقش با رضایت نامه مالی، کجاها به کارمون میاد، چه شرایطی باید داشته باشه و اصلاً میشه ازش برگشت یا نه. پس یه چای یا قهوه دم کنید و تا آخرش با ما همراه باشید تا دیگه هیچ وقت تو این زمینه سرتون کلاه نره.

اصلا رضایت یعنی چی؟

ببینید، تو قانون هر وقت حرف از رضایت میشه، منظورمون اینه که یه نفر با میل و اراده خودش، از یه حق یا یه موضوعی چشم پوشی می کنه یا به چیزی اجازه میده. در واقع، رضایت یه جور اعلام اراده قلبیه که وقتی با زبان یا عمل نشون داده میشه، بار حقوقی پیدا می کنه. فکر کنید دارید به کسی اجازه میدید ماشینتون رو قرض بگیره؛ این خودش یه رضایته. یا مثلاً اگه خدای نکرده تو یه پرونده ای شاکی هستید و از پیگیریش منصرف میشید، این هم یه نوع رضایته که بهش میگیم گذشت.

مهم ترین نکته اینجاست که این رضایت باید کاملاً آزاد و آگاهانه باشه. یعنی چی؟ یعنی کسی شما رو مجبور نکرده باشه، گول نخورده باشید و خودتون دقیقاً بدونید دارید چه کاری انجام میدید و چه عواقبی داره. اگه این شرایط نباشه، اصلاً نمیشه اسمش رو رضایت گذاشت و ممکنه از نظر قانونی باطل یا بی اثر باشه. پس یادتون باشه، پایه و اساس هر رضایتی، «اراده آزاد و آگاهانه» است.

رضایت نامه غیر مالی؛ یه آشنایی نزدیک تر

خب، رسیدیم به موضوع اصلی خودمون. رضایت نامه غیر مالی چیه؟ اجازه بدید با یه مثال ساده شروع کنم. فرض کنید تو یه درگیری کوچیک، یکی به شما فحاشی کرده. شما می تونید برید شکایت کنید و اون شخص مجازات بشه. اما اگه تصمیم بگیرید از شکایتتون صرف نظر کنید و ببخشیدش، این میشه یه رضایت نامه غیر مالی. یعنی چی؟ یعنی شما از یه حق شخصی یا کیفری خودتون گذشتید، بدون اینکه پای پول یا مالی وسط باشه.

به زبان ساده، رضایت نامه غیر مالی یعنی اینکه شما از یه حقی که به پول قابل تقویم نیست، چشم پوشی می کنید. این حقوق معمولاً مربوط به جنبه های شخصی، حیثیتی، یا کیفری یه موضوع میشن. مثل همین گذشت از جرم فحاشی، یا رضایت به انتشار عکس شخصی، یا حتی رضایت به انجام یه عمل جراحی. اینجا ما از یه «مال» یا «خسارت مالی» حرف نمی زنیم، بلکه از یه «حق» صحبت می کنیم.

ویژگی های اصلی این رضایت نامه ها اینه که:

• معمولاً مربوط به اشخاص و حقوق فردی میشن.
• جنبه حیثیتی، معنوی یا کیفری دارن.
• هدفشون، صرف نظر کردن از پیگیری یه دعوای کیفری یا اجازه دادن به یه کار خاصه که جنبه مالی مستقیم نداره.

مثلاً وقتی پدری به فرزندش اجازه میده از کشور خارج بشه، این یه رضایت نامه غیرمالیه. یا وقتی یه بیمار اجازه انجام یه عمل جراحی رو به پزشک میده، این هم همین طور. این ها همه نمونه هایی هستن که توشون هیچ پولی رد و بدل نمیشه، اما یه حق مهم واگذار یا ازش گذشت میشه.

یادتون باشه، رضایت نامه غیر مالی یعنی گذشتن از حقی که ربطی به مال و پول نداره؛ مثل رضایت از یه جرم یا اجازه دادن به یه کار شخصی.

فرق رضایت نامه مالی و غیر مالی: اینجا مرزها مشخص می شه!

شاید مهم ترین بخش این بحث، همین تفاوت گذاشتن بین رضایت نامه مالی و غیر مالی باشه. خیلیا این دو تا رو با هم اشتباه می گیرن و همین اشتباه می تونه حسابی دردسرساز بشه. پس بیایید اول ببینیم رضایت نامه مالی چی هست و بعدش این دو تا رو قشنگ مقایسه کنیم.

رضایت نامه مالی چیست؟

رضایت نامه مالی، همون طور که از اسمش پیداست، وقتی به کار میره که پای یه حق یا مطالبه مالی وسط باشه. یعنی شما از یه پول، یه طلب، یه خسارت یا یه چیزی که ارزش مادی داره، چشم پوشی می کنید. مثلاً وقتی یه نفر به شما بدهکاره و شما از طلبتون می گذرید، یا وقتی خدای نکرده تو یه تصادف، از دریافت دیه یا خسارت ماشینتون منصرف میشید. بخشودن مهریه توسط زن هم یه نمونه بارز از رضایت نامه مالیه.

اینجا موضوع، مستقیماً به پول و مال برمی گرده و هدف شما، صرف نظر کردن از دریافت اون پول یا مال هست. حالا بیایید این دو تا رو تو یه جدول کنار هم بذاریم تا تفاوت هاشون مثل روز روشن بشه:

ویژگی	رضایت نامه مالی	رضایت نامه غیر مالی
موضوع	حقوق و مطالبات مالی (پول، دیه، خسارت، مهریه)	حقوق غیرمالی (شخصی، حیثیتی، کیفری)
آثار حقوقی	سقوط مطالبه مالی، عدم تاثیر مستقیم بر جنبه کیفری (مگر جرایم قابل گذشت)	سقوط حق پیگیری کیفری، عدم تاثیر بر حقوق مالی
هدف	چشم پوشی از مال، طلب یا خسارت	چشم پوشی از حق شکایت، مجازات یا پیگیری غیر مالی
قابلیت رجوع	اصولاً غیرقابل رجوع (مگر با اثبات اکراه، تدلیس یا اشتباه)	بستگی به مورد و شرایط (گاهی قابل رجوع، گاهی غیرقابل رجوع)
مستندات قانونی	قانون مدنی، قانون مسئولیت مدنی، قانون اجرای احکام	قانون مجازات اسلامی، قانون آیین دادرسی کیفری، قوانین خاص (مثل قانون حقوق بیمار)
مثال	بخشش مهریه، گذشت از دریافت دیه یا خسارت تصادف	گذشت شاکی در ضرب و جرح، رضایت به عمل جراحی یا خروج فرزند از کشور

می بینید که این دو تا رضایت نامه، با اینکه هر دو با کلمه رضایت شروع میشن، اما تو ماهیت، هدف و آثار حقوقی شون، حسابی با هم فرق دارن. مثلاً اگه شما تو یه پرونده ضرب و جرح از جنبه کیفری گذشت کنید (رضایت غیر مالی)، به این معنی نیست که دیگه نمیتونید دیه و خسارت های مالیتون رو مطالبه کنید. این دو تا از هم جدا هستن و میشه یکی رو بخشید و اون یکی رو پیگیری کرد. پس همیشه حواستون باشه که دارید دقیقاً از چه چیزی می گذرید یا به چه چیزی رضایت میدید.

رضایت نامه غیر مالی کجاها به کارمون میاد؟ (کاربردها)

رضایت نامه های غیر مالی اونقدر تو زندگی ما جا دارن که شاید خودمون هم ندونیم. اینا فقط مختص دادگاه و پرونده های پیچیده نیستن. از یه اجازه ساده تا یه تصمیم بزرگ، رد پای رضایت غیر مالی رو میشه دید. بیایید با هم ببینیم تو چه موقعیت هایی این نوع رضایت به دردمون می خوره:

در پرونده های حقوقی و کیفری

یکی از مهم ترین کاربردهای رضایت نامه غیر مالی، همینجاست. تو خیلی از جرایم، اگه شاکی (همون کسی که ازش شکایت شده) رضایت بده، پرونده بسته میشه یا مجازات متهم کمتر میشه. به این جرایم میگن «جرایم قابل گذشت». مثل چی؟

• توهین و فحاشی: اگه کسی به شما توهین کنه و شما شکایت کنید، بعداً میتونید از شکایتتون بگذرید.
• ضرب و جرح عمدی/غیرعمدی سبک: تو یه دعوا یا تصادف ساده، اگه آسیب جدی نباشه، با رضایت شاکی میشه پرونده رو مختومه کرد.
• افترا: اگه کسی به شما تهمت بزنه و بعداً شما ازش گذشت کنید.

گاهی وقتا حتی اگه جرم قابل گذشت نباشه، رضایت شاکی می تونه روی جنبه عمومی جرم هم تاثیر بذاره و باعث تخفیف مجازات بشه. مثلاً تو یه تصادف که منجر به جراحت شده، حتی اگه دیه رو هم مطالبه کنید، رضایت شما از جنای کیفری میتونه به قاضی کمک کنه تا حکم سبک تری برای راننده صادر کنه.

در پزشکی و درمان

تو این حوزه، رضایت نامه غیر مالی اهمیت فوق العاده ای داره و اسمش رو میذارن «رضایت آگاهانه» (Informed Consent). یعنی چی؟ یعنی هیچ پزشکی نمیتونه بدون رضایت شما یا سرپرست قانونی تون، یه عمل جراحی یا روش درمانی خاصی رو روی شما انجام بده. چرا؟ چون این حق بدنه شماست و کسی نمیتونه بدون اجازه شما بهش دست بزنه.

• رضایت به انجام عمل جراحی: از یه عمل ساده تا یه عمل قلب باز، حتماً باید بیمار یا ولی اش (اگه بیمار خودش نتونه تصمیم بگیره) رضایت کتبی بده.
• رضایت به روش های درمانی خاص: مثل تزریق خون، شیمی درمانی یا رادیوتراپی.
• رضایت والدین برای فرزندان: اگه خدای نکرده بچه نیاز به عمل یا درمانی داشته باشه، پدر یا مادر باید رضایت بدن.

این رضایت باید با آگاهی کامل از خطرات، مزایا و جایگزین های احتمالی باشه. دکتر باید کامل همه چیز رو توضیح بده و بعد از اینکه بیمار متوجه شد، رضایت بده.

توی زندگی شخصی و خانوادگی

شاید فکر کنید رضایت نامه فقط مال دادگاه و بیمارستانه، اما تو زندگی روزمره مون هم حسابی کاربرد داره:

• رضایت شوهر به همسر برای خروج از کشور یا تغییر اقامتگاه: طبق قانون، زن برای این کارها نیاز به اجازه شوهر داره و این اجازه باید به صورت رضایت نامه رسمی (غیر مالی) داده بشه.
• رضایت پدر برای خروج فرزند از کشور: تا قبل از ۱۸ سالگی، فرزند برای گرفتن پاسپورت و خروج از کشور نیاز به اجازه پدر (یا جد پدری) داره.
• رضایت به انتشار تصویر یا اطلاعات شخصی: مثلاً اگه تو یه مراسمی عکستون رو گرفتن و میخوان تو فضای مجازی منتشر کنن، یا یه مصاحبه ازتون گرفتن و میخوان منتشرش کنن، باید از شما اجازه بگیرن. این حق شماست که حریم خصوصی تون حفظ بشه.

توی محیط کار و سازمان ها

حتی تو محیط کار هم ممکنه با رضایت نامه های غیر مالی سر و کار پیدا کنید:

• رضایت به اشتراک گذاری اطلاعات پرسنلی: گاهی ممکنه شرکت بخواد اطلاعات شما رو با شرکت های زیرمجموعه یا همکارانش به اشتراک بذاره که نیاز به رضایت شما داره.
• رضایت برای انجام فعالیت های خاص در محل کار: مثلاً شرکتتون داره یه فیلم تبلیغاتی میسازه و میخواد از شما تو اون فیلم استفاده کنه، باید رضایت کتبی شما رو داشته باشه.

خلاصه که رضایت نامه غیر مالی، یه ابزار قدرتمنده که هم حقوق شما رو حفظ می کنه و هم به بقیه اجازه میده تو حوزه های خاصی، کارهایی رو انجام بدن که به شما مربوط میشه.

رضایت نامه غیر مالی چه پیامدهایی داره؟ (آثار حقوقی)

وقتی شما یه رضایت نامه غیر مالی میدید، این کار کلی بار حقوقی داره و نتیجه های خاص خودش رو به دنبال میاره. بیایید ببینیم مهم ترین آثارش چیا هستن:

سقوط حق شکایت و پیگیری کیفری

مهم ترین اثری که رضایت نامه غیر مالی داره، همین قطع شدن پیگیری پرونده های کیفریه. یعنی اگه شما از کسی شکایت کیفری کردید و بعدش رضایت دادید، دیگه اون پرونده جلو نمیره. مثلاً اگه کسی به شما توهین کرده و شما ازش گذشت کنید، دیگه دادسرا یا دادگاه اون پرونده رو پیگیری نمیکنه و متهم از مجازات معاف میشه. این قضیه تو «جرایم قابل گذشت» اهمیت خیلی زیادی داره و اساساً با رضایت شاکی، پرونده مختومه میشه.

عدم تاثیر مستقیم بر حقوق مالی

این نکته رو با خط درشت بنویسید و قاب کنید! رضایت نامه غیر مالی معمولاً هیچ تاثیری روی حقوق مالی شما نداره. یعنی چی؟ یعنی اگه کسی شما رو کتک زده و شما از جنبه کیفریش (مثلاً مجازات زندان) گذشت کردید، این به اون معنی نیست که دیگه نمیتونید دیه یا خسارت های مالی وارده رو ازش بگیرید. این دو تا کاملاً از هم جدا هستن. شما میتونید از مجازاتش بگذرید، اما دیه رو مطالبه کنید. یا تو مثال تصادف، اگه از مجازات راننده گذشت کنید، همچنان میتونید خسارت ماشینتون رو ازش بگیرید.

البته، یه وقتایی ممکنه رضایت غیر مالی به صورت غیرمستقیم روی جنبه های مالی هم اثر بذاره. مثلاً قاضی با دیدن رضایت شاکی، ممکنه مجازات متهم رو کمتر کنه و همین کاهش مجازات، ممکنه شامل بخش های مالی هم بشه. ولی در حالت کلی و مستقیم، این دو تا از هم مجزا هستن و باید حواستون جمع باشه که اگه قصد بخشش مالی رو دارید، باید اون رو تو یه رضایت نامه مالی جداگانه (یا ضمن همین رضایت نامه غیر مالی ولی با ذکر صریح) مشخص کنید.

چه جوری یه رضایت نامه غیر مالی معتبر داشته باشیم؟ (شرایط صحت و اعتبار)

اینکه فقط بگیم راضی ام، کافی نیست. یه رضایت نامه غیر مالی، برای اینکه از نظر قانونی معتبر باشه و کار خودش رو انجام بده، باید یه سری شرایط رو داشته باشه. مثل یه کلید که باید دندونه هاش درست باشه تا قفل رو باز کنه. بیایید این شرایط رو با هم مرور کنیم:

1. اراده و رضایت کامل و آگاهانه:

   این مهم ترین شرطه. رضایت دهنده باید کاملاً با میل و اختیار خودش رضایت بده. یعنی هیچ گونه اجباری، اکراهی، فریب یا اشتباهی نباید تو کار باشه. اگه بعداً ثابت بشه که رضایت زیر فشار یا با گول خوردن بوده، اون رضایت نامه اعتبار نداره و باطل میشه. پس، قبل از امضای هر سند رضایتی، خوب فکر کنید و مطمئن باشید که از ته دل و با آگاهی کامل دارید این کار رو می کنید.

2. مشروعیت موضوع:

   موضوعی که بابتش رضایت میدید، باید قانونی باشه و با قوانین کشور، نظم عمومی و اخلاق حسنه مغایرت نداشته باشه. مثلاً شما نمیتونید رضایت بدید که کسی یه کار غیرقانونی براتون انجام بده. این جور رضایت نامه ها از پایه بی اعتبارن.

3. اهلیت طرفین:

   کسی که رضایت میده، باید اهلیت قانونی داشته باشه. یعنی چی؟ یعنی باید عاقل، بالغ و رشید باشه. یه بچه کوچیک، یه آدم دیوانه یا کسی که از نظر قانونی ممنوع المعامله هست، نمیتونه رضایت نامه ای رو امضا کنه که بار حقوقی داشته باشه. تو این موارد، سرپرست قانونی یا ولی اون شخص باید رضایت بده.

شکل تنظیم رضایت نامه: کتبی یا شفاهی؟

شکل و نحوه تنظیم رضایت نامه هم خیلی مهمه. شاید بگید رضایت که رضایته، مهم نیست چطوری باشه. اما از نظر قانونی، فرق می کنه:

• رضایت نامه شفاهی:

  بله، تو بعضی موارد میشه رضایت رو شفاهی اعلام کرد و از نظر قانونی هم معتبره. مثلاً اگه تو یه دعوا، شاکی جلوی قاضی بگه که راضی ام و ثبت بشه، اعتبار داره. اما مشکل اینجاست که اثبات رضایت شفاهی خیلی سخته. اگه طرف مقابل زیر حرفش بزنه، شما چطوری ثابت می کنید که رضایت داده؟ برای همین، تو امور مهم، به رضایت شفاهی تکیه نکنید.

• رضایت نامه دستی (عادی):

  این همون چیزیه که خیلیا خودشون رو یه برگه مینویسن و امضا می کنن. رضایت نامه دستی هم می تونه معتبر باشه، اما ضعف های اثباتی داره. ممکنه طرف مقابل بگه امضای من نیست، یا من تو شرایط اضطراری امضا کردم و قبولش نکنن. برای اینکه یه رضایت نامه دستی محکم تر باشه، لازمه که حتماً دو نفر شاهد زیرش رو امضا کنن و اثر انگشت بزنن.

• رضایت نامه رسمی:

  این بهترین و مطمئن ترین راهه! رضایت نامه ای که تو دفاتر اسناد رسمی یا مراجع قضایی ثبت میشه، دیگه از نظر قانونی محکم و غیر قابل انکاره. وقتی رضایت نامه ای رو تو دفتر اسناد رسمی تنظیم می کنید، هویت طرفین، اراده آزادشون و صحت امضاها توسط سردفتر تایید میشه. اینجوری دیگه جای هیچ بحث و دعوایی نمیمونه و به راحتی میتونید تو هر دادگاهی بهش استناد کنید. پس اگه موضوع رضایت نامه خیلی مهمه، حتماً برید دفتر اسناد رسمی.

پایه و اساس قانونی رضایت نامه غیر مالی کجاست؟ (مستندات قانونی)

هر چیزی تو قانون ما یه پشتوانه داره و رضایت نامه های غیر مالی هم از این قاعده مستثنی نیستن. این رضایت نامه ها ریشه های حقوقی محکمی تو قوانین مختلف کشورمون دارن:

• قانون مجازات اسلامی:

  این قانون، پدر و مادر رضایت نامه های غیر مالی تو حوزه های کیفریه! مواد ۹۲ تا ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی درباره «جرایم قابل گذشت» صحبت می کنن. این یعنی تو این جرایم خاص، اگه شاکی رضایت بده، پرونده بسته میشه یا مجازات متهم حسابی تخفیف پیدا می کنه. مثل جرایم توهین، افترا، ضرب و جرح سبک و از این قبیل.

• قانون مدنی:

  با اینکه رضایت نامه غیر مالی مستقیماً مالی نیست، اما قانون مدنی هم نقش مهمی توش داره. مثلاً مواد مربوط به «اهلیت طرفین» (که تو بخش قبلی در موردش حرف زدیم) یا «صحت معاملات و قراردادها» (مثل عدم اکراه یا فریب) هم تو رضایت نامه ها قابل استنادن. ماده ۱۲۸۷ قانون مدنی هم که تعریف «سند رسمی» رو میده و اهمیت ثبت رضایت نامه تو دفاتر اسناد رسمی رو نشون میده.

• قانون آیین دادرسی کیفری:

  این قانون توضیح میده که رضایت شاکی دقیقاً تو چه مرحله ای از دادرسی و با چه فرمتی باید اعلام بشه و چه تاثیری رو روند پرونده داره. مثلاً تو مراحل اولیه دادسرا یا حتی تو دادگاه بدوی و تجدیدنظر، رضایت شاکی می تونه مسیر پرونده رو عوض کنه.

• قوانین خاص:

  بعضی از رضایت نامه های غیر مالی هم تو قوانین خاصی تعریف شدن. مثلاً «قانون حقوق بیمار» که توش به اهمیت «رضایت آگاهانه بیمار» قبل از انجام هر گونه عمل درمانی اشاره شده. یا قوانین مربوط به «حقوق شهروندی» و «حفظ حریم خصوصی» که بحث رضایت به انتشار عکس یا اطلاعات شخصی رو مطرح می کنن.

پس می بینید که رضایت نامه غیر مالی یه موضوع بی پشتوانه نیست و از دل همین قوانین محکم حقوقی ما بیرون اومده.

چطور یه رضایت نامه غیر مالی درست و حسابی تنظیم کنیم؟ (راهنمای گام به گام)

تنظیم یه رضایت نامه غیر مالی معتبر و بی نقص، کار خیلی سختی نیست، اما نیاز به دقت داره. اگه حواستون جمع نباشه، ممکنه یه جای کار بلنگه و بعداً براتون دردسر درست کنه. بیایید با هم ببینیم چطوری میشه یه رضایت نامه غیر مالی رو مثل آب خوردن تنظیم کرد:

عناصر اصلی یه متن رضایت نامه خوب

متن رضایت نامه باید مثل یه شناسنامه باشه؛ کامل و بدون ابهام. این چیزا رو حتماً توش بنویسید:

• مشخصات کامل و دقیق رضایت دهنده و رضایت گیرنده: اسم و فامیل، کد ملی، شماره شناسنامه، نام پدر، آدرس دقیق و شماره تماس هر دو طرف. اگه رضایت دهنده یا گیرنده شرکت یا سازمانی هستن، مشخصات کامل حقوقی شون (مثل نام شرکت، شماره ثبت، شناسه ملی و آدرس).
• موضوع رضایت به صورت صریح و بدون ابهام: اینجا باید دقیقاً مشخص کنید که دارید بابت چی رضایت میدید. مثلاً اینجانب [نام رضایت دهنده]، از شکایت کیفری خود به شماره پرونده [شماره پرونده] در شعبه [نام شعبه] دادسرای [نام دادسرا] علیه آقای/خانم [نام رضایت گیرنده] با موضوع [موضوع شکایت، مثلاً توهین و فحاشی]، به طور کامل و بدون قید و شرط اعلام رضایت و گذشت می نمایم. اگه مربوط به عمل جراحی یا خروج از کشوره، اون رو با جزئیات کامل بنویسید.
• تاریخ و محل تنظیم: حتماً تاریخ دقیق (روز، ماه، سال) و محلی که رضایت نامه رو تنظیم می کنید (مثلاً تهران) رو توش بنویسید.
• امضای رضایت دهنده و در صورت لزوم شهود: رضایت دهنده باید حتماً امضا و اثر انگشت بزنه. اگه رضایت نامه دستی تنظیم می کنید، بهتره دو نفر شاهد هم زیرش رو امضا و اثر انگشت بزنن تا اعتبارش بیشتر بشه.

چرا باید رسمی ش کنیم؟ (توصیه به ثبت رسمی)

همون طور که قبلاً هم گفتیم، بهترین کار اینه که رضایت نامه رو تو دفاتر اسناد رسمی یا اگه مربوط به پرونده قضاییه، تو خود مرجع قضایی (پیش قاضی یا دادیار) ثبت کنید. مزایای این کار چیه؟

• قابلیت استناد قوی تر: دیگه هیچ کس نمیتونه بگه این امضای من نیست یا این سند جعلیه.
• کاهش اختلافات بعدی: چون همه چیز دقیق و رسمی ثبت شده، کمتر پیش میاد که بعداً سرش دعوا و بحثی پیش بیاد.
• اطمینان خاطر: هم رضایت دهنده و هم رضایت گیرنده با خیال راحت میدونن که کار از نظر قانونی اوکی شده.

چه مدارکی لازم داریم؟

برای تنظیم رضایت نامه (مخصوصاً اگه قصد ثبت رسمی دارید)، این مدارک رو آماده کنید:

• اصل مدارک شناسایی طرفین: شناسنامه و کارت ملی هم رضایت دهنده و هم رضایت گیرنده. (اگه رضایت گیرنده حضور نداره، داشتن اطلاعات هویتی کاملش کافیه.)
• مستندات مربوط به موضوع رضایت: مثلاً اگه بابت یه پرونده قضاییه، کپی شکوائیه، دادنامه یا شماره پرونده رو همراه داشته باشید. اگه بابت عمل جراحیه، مدارک پزشکی مربوطه.

نکات طلایی موقع تنظیم

• عدم استفاده از عبارات کلی: هیچ وقت از عباراتی مثل از همه چیز گذشتم یا دیگر ادعایی ندارم استفاده نکنید. باید دقیق و مشخص بگید از چی دارید می گذرید.
• شفاف سازی حدود رضایت: دقیقاً مشخص کنید رضایت شما شامل چه چیزهایی میشه و چه چیزهایی رو شامل نمیشه. مثلاً اگه از جنبه کیفری گذشت می کنید، این رو صریحاً ذکر کنید.
• مشاوره با وکیل: اگه موضوع رضایت نامه پیچیده یا خیلی مهمه، قبل از هر کاری با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل میتونه بهترین راهنمایی رو بهتون بده و از بروز مشکلات حقوقی آینده جلوگیری کنه.

با رعایت این نکات، میتونید یه رضایت نامه غیر مالی تنظیم کنید که هم معتبر باشه و هم خیالتون رو از بابت مسائل حقوقی راحت کنه.

رضایت نامه غیر مالی رو میشه پس گرفت؟ (قابلیت رجوع)

این یکی از سوال های پرتکرار و مهمه! خیلیا بعد از اینکه رضایت میدن، به دلایلی پشیمون میشن و میخوان رضایتشون رو پس بگیرن. اما آیا این کار ممکنه؟

اصل کلی: اصولاً غیرقابل رجوع است

ببینید، تو نظام حقوقی ما، وقتی یه رضایت نامه (چه مالی و چه غیر مالی) به صورت صحیح و با رعایت همه شرایط قانونی (مثل اراده آزاد و آگاهانه، اهلیت و مشروعیت موضوع) تنظیم و اعلام میشه، اصولاً غیرقابل رجوعه. یعنی بعد از اینکه رضایتتون رو اعلام کردید، دیگه نمیتونید به سادگی زیرش بزنید یا پسش بگیرید. چرا؟ چون این کار باعث بی ثباتی تو روابط حقوقی و اجتماعی میشه و به طرف مقابل هم ضرر میزنه. طرف مقابل روی رضایت شما حساب باز کرده و بر اساس اون اقداماتی انجام داده. این میشه اصل «لزوم قراردادها» و «لزوم عمل حقوقی».

استثنائات: چه وقت میشه رضایت رو پس گرفت؟

البته که هر قاعده ای استثنایی هم داره. تو شرایط خیلی خاص و با اثبات دلایل محکم، ممکنه بشه رضایت نامه غیر مالی رو پس گرفت یا بی اعتبار کرد. این موارد بیشتر تو شرایطی اتفاق میفتن که از اول، رضایت شما به صورت صحیح و آزادانه نبوده:

• اثبات اکراه: اگه بتونید ثابت کنید که رضایت شما با زور و اجبار (مثلاً تهدید جانی یا مالی) گرفته شده، اون رضایت نامه باطل میشه.
• اثبات تدلیس (فریب): اگه طرف مقابل با فریب و نیرنگ شما رو وادار به رضایت کرده باشه و این قضیه اثبات بشه، رضایت نامه باطل خواهد شد.
• اشتباه جوهری: اگه شما تو مورد اصلی رضایت نامه یا تو شخصیت طرف مقابل، اشتباه اساسی کرده باشید، میتونه دلیلی برای ابطال رضایت باشه.
• عدم اهلیت: اگه در زمان دادن رضایت، رضایت دهنده اهلیت قانونی (مثلاً عقل یا رشد کافی) نداشته باشه، اون رضایت باطل میشه.

البته، اثبات این موارد خیلی سخته و نیاز به مدارک و شواهد قوی داره. پس فکر نکنید اگه یه رضایت نامه رو امضا کردید، راحت میتونید زیرش بزنید. معمولاً باید از طریق دادگاه و با کمک وکیل، این موارد رو اثبات کنید.

تفاوت با رضایت مشروط (موقتی)

بعضی وقت ها هم ممکنه رضایت شما «مشروط» باشه. یعنی چی؟ یعنی شما یه شرطی میذارید که اگه اون شرط محقق نشه، رضایتتون هم بی اثر میشه. مثلاً من رضایت میدم به شرطی که تا فلان تاریخ، فلان کار انجام بشه. تو این موارد، اگه شرط محقق نشه، رضایت شما هم دیگه اعتباری نداره. اما این با «پس گرفتن» رضایت فرق داره؛ اینجا از اول رضایت شما مشروط بوده و با عدم تحقق شرط، از بین میره.

پس، قبل از اینکه رضایت بدید، حسابی فکر کنید و همه جوانب رو بسنجید. چون برگشتن از رضایت، کار آسونی نیست و ممکنه براتون کلی دردسر درست کنه.

چند تا نکته مهم و هشدار حقوقی که باید بدونی!

حالا که حسابی با رضایت نامه غیر مالی آشنا شدیم، اجازه بدید چند تا نکته مهم و هشدار حقوقی رو هم بهتون بگم که حسابی به دردتون میخوره و شما رو از افتادن تو چاه حقوقی نجات میده:

• اهمیت مشاوره با وکیل متخصص پیش از هر اقدام: شاید این مهم ترین توصیه ای باشه که میتونم بهتون بکنم. هر وقت پای رضایت نامه، چه مالی و چه غیر مالی، وسط اومد، قبل از اینکه هر کاغذی رو امضا کنید یا هر حرفی بزنید، حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل میتونه تمام جوانب رو بررسی کنه، از حقوق شما دفاع کنه و جلوی اشتباهات احتمالی رو بگیره. این مشاوره، در واقع یه سرمایه گذاری برای آینده تونه.
• مراقب باشید که رضایت غیرمالی را با رضایت مالی اشتباه نگیرید: همون طور که بارها تاکید کردیم، این دو تا از زمین تا آسمون با هم فرق دارن. اگه شما فقط قصد بخشش جنبه کیفری رو دارید، به هیچ عنوان رضایت نامه مالی امضا نکنید و بالعکس. متن رضایت نامه باید کاملاً صریح و واضح باشه که منظورتون دقیقاً چیه. اشتباه تو این زمینه، میتونه حق مالیتون رو از بین ببره.
• عواقب عدم صراحت و ابهام در متن رضایت: اگه متن رضایت نامه شما مبهم باشه یا از کلمات کلی استفاده کنید، بعداً میتونه باعث سوءتفاهم و دعوا بشه. مثلاً اگه بنویسید من از فلانی گذشتم، خب از چی گذشتید؟ از همه چیز؟ از یه چیز خاص؟ برای همین باید متن رو کاملاً دقیق، جزئی و بدون ابهام بنویسید تا بعداً کسی نتونه از اون سوءاستفاده کنه یا برداشت دیگه ای ازش داشته باشه.

پس، با دقت، آگاهی و مشورت، میتونید از حقوقتون دفاع کنید و تو هیچ کدوم از این شرایط، غافلگیر نشید.

سوالات متداول درباره رضایت نامه غیر مالی

آیا رضایت غیر مالی رو میشه شفاهی اعلام کرد؟

بله، در برخی موارد مثل دادگاه، اگر رضایت شفاهی شما توسط مرجع قضایی ثبت و تایید بشه، اعتبار داره. اما برای اعتبار بیشتر و جلوگیری از هر گونه اختلاف در آینده، همیشه توصیه میشه رضایت نامه به صورت کتبی و حتی الامکان رسمی تنظیم بشه.

فرق رضایت توی پرونده کیفری با رضایت پزشکی چیه؟

ماهیت و آثارشون با هم فرق داره. رضایت در پرونده کیفری معمولاً به معنی گذشت از حق شکایت و پیگیری مجازات متهم هست، در حالی که رضایت پزشکی، اجازه دادن به پزشک برای انجام اقدامات درمانی روی بدن شماست. هر دو غیر مالی هستند اما کاربرد و مستندات قانونی متفاوتی دارن.

آیا رضایت غیر مالی جلوی مطالبه خسارت رو می گیره؟

خیر، اصولاً این دو مورد از هم جدا هستن. شما میتونید از جنبه غیر مالی (مثل پیگیری کیفری) گذشت کنید اما همچنان حق مطالبه خسارت یا دیه مالی خودتون رو داشته باشید. مگر اینکه در متن رضایت نامه به صراحت از حقوق مالی هم گذشت کرده باشید.

اگه رضایت دهنده پشیمون بشه، میتونه پسش بگیره؟

اصولاً خیر. رضایت نامه ای که به درستی و با اراده آزاد و آگاهانه تنظیم شده باشه، غیرقابل رجوعه. مگر در موارد خاص و استثنائی مثل اکراه، تدلیس، اشتباه جوهری یا عدم اهلیت که باید تو دادگاه اثبات بشن.

آیا رضایت نامه غیر مالی حتماً باید تو دفتر اسناد رسمی ثبت بشه؟

اجباری نیست که حتماً رسمی باشه تا معتبر بشه (مخصوصاً در دادگاه یا موارد خاص)، اما برای اطمینان بیشتر، قابلیت اثبات قوی تر و جلوگیری از هر گونه سوءاستفاده یا اختلاف در آینده، ثبت رسمی اون در دفتر اسناد رسمی به شدت توصیه میشه.

میشه رضایت نامه غیر مالی رو شرطی کرد؟

بله، میتونید رضایت نامه رو مشروط به انجام شدن کاری یا عدم انجام کاری کنید. مثلاً رضایت میدهم به شرطی که ظرف یک ماه، منزل مسکونی را تخلیه کند. در این صورت، اگر شرط محقق نشه، رضایت شما هم بی اثر میشه. اما حتماً باید شروط به صورت واضح و صریح در متن رضایت نامه ذکر بشن.

حرف آخر

خب، رسیدیم به آخر داستان رضایت نامه های غیر مالی. امیدوارم حسابی از این سفر حقوقی لذت برده باشید و الان دیگه مثل یه کارشناس حقوقی، فرق رضایت مالی و غیر مالی رو بدونید و تو موقعیت های مختلف، بتونید تصمیمات درستی بگیرید. یادمون نره که دونستن همین ریزه کاری های قانونیه که ما رو قدرتمند می کنه و اجازه نمیده کسی حقمون رو پایمال کنه. تو زندگی امروز، این جور اطلاعات مثل یه سپر محافظ عمل می کنه.

پس، دفعه بعد که کلمه رضایت رو شنیدید، سریعاً به این فکر کنید که رضایتتون مالیه یا غیر مالی؟ و قبل از هر امضایی، حسابی فکر کنید، جوانبش رو بسنجید و اگه لازم بود، حتماً با یه متخصص مشورت کنید. آگاهی، بهترین ابزار شماست.

یه قدم بردار!

اگه هنوزم تو مورد تنظیم یا بررسی رضایت نامه های غیر مالی سوال یا ابهامی دارید، یا نیاز به مشاوره تخصصی برای پرونده تون دارید، وکلای متخصص و با تجربه ما آماده اند تا به شما کمک کنن. کافیه با ما تماس بگیرید یا فرم درخواست مشاوره رو پر کنید.