نمونه اعتراض به قرار دادسرا

اگر با قرار دادسرا، مثل قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب، مواجه شدید و احساس می کنید که حق با شماست و پرونده باید مسیر دیگری را طی کند، نگران نباشید! اعتراض به این قرارها حق قانونی شماست و اتفاقاً خیلی هم مهم و حیاتیه. با رعایت چند نکته و تنظیم یک لایحه محکم و درست، می تونید شانس خودتون رو برای تغییر مسیر پرونده و رسیدن به حق و حقوقتون بالا ببرید.

تاحالا شده شکایت کیفری کرده باشید و منتظر نتیجه باشید، اما یهو از دادسرا براتون ابلاغیه بیاد که پرونده تون با قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب بسته شده؟ حتماً حسابی توی ذوقتون خورده و شاید حتی عصبانی شده باشید، چون فکر می کنید حق با شماست و مجرم باید مجازات بشه. درسته که این اتفاق ناراحت کننده است، اما پایان راه نیست! شما حق دارید به این تصمیمات دادسرا اعتراض کنید و این اعتراض کردن خودش یه راه قانونیه برای اینکه حقتون رو پس بگیرید. توی این مقاله، می خوایم از سیر تا پیاز اعتراض به قرارهای دادسرا رو به زبان خودمونی و ساده بهتون بگیم. می خوایم بدونید که اصلاً این قرارها چی هستن، چطوری باید بهشون اعتراض کنید، چقدر وقت دارید و چه جوری یه لایحه اعتراضی بنویسید که حسابی قوی و قانع کننده باشه.

اصلاً قرار دادسرا یعنی چی؟ انواعش کدومان؟

قبل از اینکه سراغ اعتراض بریم، بهتره اول بدونیم اصلاً این «قرار»هایی که دادسرا صادر می کنه چی هستن و چه فرقی با «حکم» دارن. اینطوری دید بازتری نسبت به کل ماجرا پیدا می کنید.

نقش دادسرا در پرونده های کیفری: خونه اول شکایت شما!

دادسرا رو میشه مثل دروازه ورودی پرونده های کیفری دونست. وقتی شما از کسی شکایت می کنید، اول پرونده تون میره دادسرا. وظیفه اصلی دادسرا، تحقیق و جمع آوری مدرکه. اینجا بازپرس ها و دادیارها مثل کارآگاه عمل می کنن؛ شاکی رو می خوان، از متهم تحقیق می کنن، شهود رو احضار می کنن و هر مدرکی که لازمه رو جمع آوری می کنن تا ببینن اصلاً جرمی اتفاق افتاده یا نه و اگه افتاده، چه کسی مقصره.

توی این مسیر، اون ها یه سری تصمیمات می گیرن که بهشون میگن «قرار». قرارها معمولاً در مرحله تحقیقات مقدماتی صادر میشن و تکلیف ادامه پرونده رو روشن می کنن، اما «حکم» توسط دادگاه و در پایان رسیدگی صادر میشه و تکلیف نهایی جرم و مجازات رو مشخص می کنه.

مهم ترین قرارهای دادسرا که باید بشناسید

دادسرا می تونه قرارهای مختلفی صادر کنه، اما بعضی هاشون از بقیه مهم ترن و دونستن فرقشون برای شما که شاید شاکی باشید، خیلی ضروریه. اینها همون قرارهایی هستن که ممکنه نیاز به اعتراض داشته باشن:

قرار منع تعقیب: وقتی می گن جرمی اتفاق نیفتاده یا مدرک کافی نیست!

این یکی از معروف ترین قرارهاست که خیلی ها رو نگران می کنه. قرار منع تعقیب یعنی دادسرا بعد از کلی تحقیق، به این نتیجه رسیده که:

• یا اصلاً کاری که متهم انجام داده، طبق قانون جرم حساب نمیشه.
• یا اینکه بله، جرمی اتفاق افتاده، ولی مدارک و شواهد کافی نیست که ثابت کنه «این متهم خاص» اون جرم رو انجام داده.

این قرار توی ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری اومده. نکته مهم اینه که قرار منع تعقیب با «برائت» فرق داره. برائت رو دادگاه بعد از رسیدگی کامل و در صورتی که بی گناهی متهم ثابت بشه، صادر می کنه. ولی منع تعقیب یعنی دادسرا نتونسته یا نخواسته ادامه بده، نه اینکه حتماً متهم بی گناه بوده.

قرار موقوفی تعقیب: پرونده دیگه جلو نمیره!

قرار موقوفی تعقیب یعنی پرونده کیفری دیگه قابل پیگیری نیست و کلاً متوقف میشه. این قرار معمولاً وقتی صادر میشه که دیگه ادامه دادن پرونده از نظر قانونی بی فایده باشه یا اصلاً امکانش نباشه. دلایل صدور این قرار توی قانون مشخص شده و مهم ترینشون عبارتند از:

• فوت متهم: خب وقتی متهم فوت کنه، دیگه کسی نیست که مجازات بشه.
• گذشت شاکی: توی بعضی از جرائم (که بهشون میگن جرائم قابل گذشت)، اگه شاکی رضایت بده و از شکایتش بگذره، پرونده متوقف میشه.
• مرور زمان: یعنی از تاریخ وقوع جرم یا آخرین اقدام قضایی، مدت زمان مشخصی گذشته باشه و دیگه از نظر قانونی نشه اون جرم رو پیگیری کرد.
• عفو عمومی: وقتی با یه قانون خاص، جرم های خاصی بخشیده میشن.
• توبه متهم: توی بعضی جرائم خاص، اگر متهم قبل از اثبات جرم واقعاً توبه کنه، می تونه منجر به موقوفی تعقیب بشه.

قرار اناطه: وقتی دعوا به یه چیز دیگه وابسته است!

قرار اناطه یه کم پیچیده تره. فرض کنید توی یه پرونده کیفری، نتیجه دادگاه به این بستگی داره که یه موضوع دیگه (که ممکنه حقوقی یا حتی مربوط به یک دادگاه دیگه باشه) اول مشخص بشه. مثلاً اگه برای اثبات جرم کلاهبرداری، اول باید مالکیت یه ملک ثابت بشه که این خودش موضوع یه پرونده حقوقیه. اینجا دادسرا می تونه قرار اناطه صادر کنه و رسیدگی به پرونده کیفری رو متوقف کنه تا تکلیف اون پرونده دیگه مشخص بشه. این قرار هم قابل اعتراضه و برای شاکی مهمه.

قرار جلب به دادرسی (قرار مجرمیت): وقتشه بری دادگاه!

این قرار برعکس منع تعقیب و موقوفی تعقیبه. وقتی دادسرا بعد از تحقیقات به این نتیجه برسه که متهم واقعاً جرمی انجام داده و مدارک کافی هم برای اثباتش وجود داره، قرار جلب به دادرسی صادر می کنه. بعد از این قرار، دادسرا کیفرخواست صادر می کنه و پرونده میره دادگاه تا اونجا به صورت نهایی بررسی بشه و حکم صادر بشه. معمولاً متهم نمی تونه مستقیماً به این قرار اعتراض کنه، چون این یعنی پرونده داره میره برای رسیدگی نهایی توی دادگاه.

قرار ترک تعقیب: خود شاکی ول می کنه!

این قرار هم فقط در جرائم قابل گذشت کاربرد داره. فرض کنید شاکی از شکایتش پشیمون میشه و قبل از اینکه کیفرخواست صادر بشه، درخواست ترک تعقیب میده. دادسرا هم این قرار رو صادر می کنه. این قرار معمولاً قابل اعتراض نیست، چون خود شاکی خواسته پرونده متوقف بشه. البته شاکی حق داره برای یک بار دیگه درخواست پیگیری همون جرم رو بده.

یادتون باشه، هر کدوم از این قرارها ممکنه سرنوشت پرونده شما رو عوض کنه، پس دونستن دقیقشون خیلی به کارتون میاد.

کی می تونه اعتراض کنه و چقدر وقت داره؟

حالا که انواع قرارها رو شناختیم، بریم سراغ بخش مهم اعتراض. اصلاً چه کسانی حق اعتراض دارن و مهم تر از اون، چقدر فرصت داریم تا اعتراضمون رو ثبت کنیم؟ این بخش رو خیلی جدی بگیرید، چون رعایت نکردن مهلت های قانونی می تونه حقتون رو از بین ببره.

چه کسایی حق اعتراض دارن؟ (حق شماست!)

طبق ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری، هر کسی حق اعتراض به هر قراری رو نداره و قانون مشخص کرده که چه کسانی به چه قرارهایی می تونن اعتراض کنن:

• شاکی: شما که شکایت کردید، می تونید به قرارهای منع تعقیب، موقوفی تعقیب و اناطه اعتراض کنید. این یعنی اگه حس می کنید دادسرا اشتباه کرده و باید پرونده ادامه پیدا کنه، حق دارید اعتراض کنید.
• متهم: اگه متهم باشید، می تونید به قرارهای بازداشت موقت، ابقاء یا تشدید تأمین (مثلاً افزایش وثیقه) و تأمین خواسته اعتراض کنید. اینها مربوط به وضعیت خود متهم و آزادی یا اموالشه.
• دادستان: گاهی اوقات ممکنه دادستان با نظر بازپرس در مورد یک قرار، موافق نباشه. در این صورت، دادستان هم حق اعتراض یا اختلاف نظر داره.

مهلت طلایی اعتراض به قرار دادسرا: از دستش ندید!

اینجا یکی از مهم ترین بخش های اعتراض به قرار دادسراست: زمان! مهلت اعتراض به قرارهای دادسرا خیلی مهمه و اگه از این مهلت بگذرید، دیگه عملاً فرصت اعتراض رو از دست داده اید. این مهلت ها طبق تبصره ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده:

• برای کسانی که توی ایران زندگی می کنن: ۱۰ روز از تاریخی که ابلاغیه قرار به دستشون میرسه.
• برای کسانی که خارج از کشور زندگی می کنن: ۱ ماه از تاریخی که ابلاغیه به دستشون میرسه.

چرا رعایت مهلت ها انقدر مهمه؟ چون اگه شما بعد از این مهلت ها اعتراض کنید، دادگاه معمولاً اعتراض شما رو رد می کنه و دیگه به اصل ماجرا رسیدگی نمی کنه. مثل اینه که توی یه بازی فوتبال، سوت پایان بازی خورده باشه و بعد شما بخواید گل بزنید! البته، توی موارد خاصی که می تونه «عذر موجه» برای تأخیر باشه (مثلاً بیماری شدید و بستری شدن در بیمارستان)، ممکنه دادگاه قبول کنه، اما اثبات این عذر موجه هم خودش داستانیه و کار آسونی نیست. پس بهتره اصلاً کار رو به اینجا نکشونید و توی همون مهلت قانونی اعتراض کنید.

قدم به قدم برای اعتراض به قرار دادسرا (راهنمای عملی)

خب، تا اینجا فهمیدیم قرار چیه و کی می تونه بهش اعتراض کنه. حالا بریم سراغ مراحل عملی کار. اعتراض به قرار دادسرا یه سری گام داره که باید اونا رو درست و با دقت بردارید تا اعتراضتون به نتیجه برسه. با این راهنما، می خوایم کار رو براتون راحت کنیم.

گام اول: حتماً تو سامانه ثنا ثبت نام کرده باشید!

اولین و مهم ترین قدم برای هر کار قضایی توی این دوره و زمونه، ثبت نام و احراز هویت توی «سامانه ثنا»ست. اگه تا الان این کار رو نکردید، همین الان دست به کار بشید. چون همه ابلاغیه ها و نامه های قضایی الکترونیکی شده و از طریق این سامانه به دست شما میرسه. بدون ثنا، عملاً از دنیای قضایی امروز عقبید!

گام دوم: ابلاغیه الکترونیکی رو با دقت بخونید

وقتی از دادسرا قرار صادر میشه، ابلاغیه الکترونیکی اون براتون توی سامانه ثنا میاد و یه پیامک هم حاوی لینک به اون ابلاغیه براتون ارسال میشه. حتماً وارد سامانه ثنا بشید و متن کامل ابلاغیه رو با دقت زیاد بخونید. توی این ابلاغیه، شماره قرار، تاریخ صدور، شعبه صادرکننده و از همه مهم تر، دلایلی که دادسرا برای صدور اون قرار آورده، نوشته شده. این دلایل همون چیزایی هستن که شما باید توی لایحه اعتراضتون، اونها رو رد کنید یا برای نقضشون دلیل بیارید.

گام سوم: برید دفتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از اینکه ابلاغیه رو خوندید و تصمیم گرفتید اعتراض کنید، باید لایحه اعتراضتون رو تنظیم کنید. برای ثبت این لایحه، نیازی به مراجعه حضوری به دادسرا یا دادگاه نیست. شما باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برید. این دفاتر مثل پل ارتباطی شما با قوه قضائیه عمل می کنن. لایحه تون رو اینجا ثبت می کنید و اونا خودشون پرونده رو از طریق سیستم به دادگاه صالح میفرستن.

گام چهارم: تنظیم و ثبت لایحه اعتراض (قلب ماجرا!)

این گام مهم ترین بخش کاره. تنظیم یه لایحه قوی و مؤثر، شانس موفقیت شما رو خیلی بالا می بره. توی بخش های بعدی مفصل در مورد نحوه نوشتن لایحه حرف می زنیم، اما همین الان یادتون باشه که باید توی لایحه تون:

• خیلی شفاف و روشن بگید که به چی اعتراض دارید.
• دلایلی رو که دادسرا برای صدور قرار آورده، منطقی و با استناد به مدارک جدید یا نقص تحقیقات، رد کنید.
• اگه مدارک جدیدی دارید یا شهودی هستن که قبلاً معرفی نکردید، حتماً توی لایحه بهشون اشاره کنید.

گام پنجم: پرداخت هزینه های دادرسی رو فراموش نکنید

مثل هر کار قضایی دیگه ای، اعتراض به قرار دادسرا هم شامل هزینه های دادرسی میشه که باید توی دفتر خدمات الکترونیک قضایی پرداخت کنید.

گام ششم: پیگیری وضعیت اعتراضتون

بعد از ثبت اعتراض، کارتون تموم نمیشه. باید وضعیت پرونده رو از طریق سامانه ثنا پیگیری کنید. ببینید پرونده به کدوم شعبه دادگاه ارجاع شده، کی بهش رسیدگی میشه و چه تصمیمی در مورد اعتراض شما گرفته شده. پیگیری مستمر، شما رو در جریان روند پرونده قرار میده.

کدوم دادگاه به اعتراض من رسیدگی می کنه؟

یکی از سوالات مهم اینه که حالا که اعتراض کردیم، کدوم دادگاه قراره بهش رسیدگی کنه؟ این موضوع توی ماده ۲۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری مشخص شده و خیلی هم منطقیه.

دادگاه صالح رو چطوری تشخیص بدیم؟

دادگاهی که قراره به اعتراض شما رسیدگی کنه، همون دادگاهی هست که صلاحیت رسیدگی به اصل اتهام رو داره. یعنی چی؟ یعنی:

• اگر اتهام شما مثلاً «قتل عمد» بود و بازپرس قرار منع تعقیب صادر کرده، دادگاه صالح برای رسیدگی به اعتراض شما، «دادگاه کیفری یک» هستش، چون رسیدگی به قتل عمد در صلاحیت دادگاه کیفری یکه.
• اگر اتهام «سرقت» باشه، اعتراض شما توی «دادگاه کیفری دو» بررسی میشه.
• و همینطور برای اتهامات مربوط به «دادگاه انقلاب» هم، اعتراض به قرارهای دادسرا در همون دادگاه انقلاب بررسی میشه.

در واقع، هر اتهامی که دادگاه خاص خودش رو داره، اعتراض به قرار دادسراش هم توی همون دادگاه تخصصی رسیدگی میشه.

وضعیت خاص در جاهایی که دادگاه تخصصی نیست

تبصره ماده ۲۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری یه نکته رو هم روشن کرده: «چنانچه دادگاه انقلاب یا دادگاه کیفری یک در حوزه قضایی دادسرا تشکیل نشده باشد، دادگاه کیفری دو محل، صالح به رسیدگی است.» یعنی اگه توی یک شهر یا حوزه قضایی، دادگاه های تخصصی مثل کیفری یک یا انقلاب نباشن، دادگاه کیفری دو اونجا وظیفه رسیدگی به اعتراض شما رو به عهده می گیره.

چطور یه لایحه اعتراض محکم و قانع کننده بنویسیم؟ (فوت و فنش اینجاست!)

خب، رسیدیم به حساس ترین بخش کار: نوشتن لایحه اعتراض. یادتون باشه، این لایحه حکم صدای شما رو جلوی قاضی داره. هرچی محکم تر، مستدل تر و منطقی تر باشه، شانس اینکه دادگاه به حرفتون گوش کنه و حقتون رو بده، بیشتره. اینجا چندتا فوت و فن مهم برای نوشتن یه لایحه عالی رو بهتون می گیم:

مشخصات رو کامل و دقیق بنویسید

اولین کاری که می کنید، اینه که مطمئن بشید تمام مشخصات رو درست و کامل نوشتید. این بخش شبیه شناسنامه لایحه شماست:

• عنوان: بالای لایحه بنویسید ریاست محترم شعبه … دادگاه کیفری … شهرستان … (عدد شعبه و نوع دادگاه رو بعداً از دفتر خدمات قضایی می گیرید یا خودشون تکمیل می کنن).
• مشخصات شاکی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس دقیق، و شماره تماستون رو حتماً بنویسید.
• مشخصات متهم: اگه اطلاع دارید، نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی و آدرس متهم رو هم بنویسید.
• اطلاعات پرونده: شماره پرونده، شماره قرار منع تعقیب (یا موقوفی تعقیب)، تاریخ صدور قرار و شعبه ای که قرار رو صادر کرده، حیاتیه.

موضوع اعتراض رو شفاف بیان کنید

باید خیلی واضح و روشن بگید که به چی اعتراض دارید. مثلاً بنویسید: اعتراض به قرار منع تعقیب صادره در خصوص اتهام سرقت یا اعتراض به قرار موقوفی تعقیب صادره در خصوص اتهام کلاهبرداری. اینطوری قاضی از همون اول می دونه با چی طرفه.

شکواییه اولیه رو خلاصه بگید

یه پاراگراف کوتاه بنویسید و ماجرای اولیه شکایتتون رو خلاصه شرح بدید. مثلاً اینجانب در تاریخ فلان، به علت [شرح مختصر واقعه]، از آقای/خانم فلانی شکایت کردم. این کار به قاضی کمک می کنه سریعاً وارد فاز اصلی ماجرا بشه و زمینه پرونده رو درک کنه.

دلایل اعتراضتون رو با آب و تاب توضیح بدید (مهم ترین بخش!)

اینجا قلب لایحه شماست! باید تک تک دلایلی رو که دادسرا برای صدور قرار آورده، با استدلال و مدرک رد کنید و ثابت کنید که اونها اشتباه کردن یا نکته ای رو نادیده گرفتن. این بخش رو با جزئیات و استدلال قوی بنویسید:

• نقایص تحقیقاتی: فکر می کنید بازپرس خوب تحقیق نکرده؟ اینجا بگید! مثلاً: بازپرس محترم به درخواست اینجانب مبنی بر استعلام از دوربین های مداربسته محل وقوع جرم توجهی نکرده اند یا از شاهدان معرفی شده تحقیق لازم به عمل نیامده است. باید دقیقاً بگید چه تحقیقاتی ناقص بوده و چه اطلاعاتی باید جمع آوری می شده که نشده.
• ادله و مستندات جدید: این قسمت فوق العاده مهمه. اگه مدرک جدیدی دارید (عکس، فیلم، فایل صوتی، پیامک، سند، گزارش کارشناسی، استعلامات بانکی یا مالی و…) که قبلاً ارائه نشده یا نادیده گرفته شده، اینجا با ذکر جزئیات کامل بهش اشاره کنید و حتماً کپی یا اصلش رو ضمیمه لایحه کنید. مثلاً: اخیراً به پرینت مکالمات تلفنی دست یافته ام که نشان دهنده تهدید متهم است.
• استناد به مواد قانونی: اگه فکر می کنید عملی که متهم انجام داده طبق فلان ماده قانون مجازات اسلامی جرمه و دادسرا به اشتباه گفته جرم نیست، اینجا به اون ماده استناد کنید و با دلایل حقوقی خودتون توضیح بدید که چرا عمل متهم جرم محسوب میشه.
• ایرادات شکلی و ماهوی به قرار: ممکنه قرار صادر شده، خودش از نظر حقوقی اشکال داشته باشه. مثلاً درست صادر نشده باشه یا استدلالش غلط باشه. هر ایراد قانونی ای که به قرار دارید، اینجا بیان کنید.
• اقرار ضمنی یا تناقض در دفاعیات: اگه متهم توی تحقیقات چیزی گفته که به نوعی اقرار به جرمه، یا اگه حرف هاش توی جلسات مختلف با هم فرق می کنه، اینجا بهش اشاره کنید. مثلاً: در بازجویی مورخ… متهم ضمنی به فلان موضوع اقرار نموده است.

چی از دادگاه می خواید؟

بعد از اینکه حسابی دلایل و مدارکتون رو ردیف کردید، باید واضح و شفاف بگید که از دادگاه چی می خواید. مثلاً: لذا از آن مقام محترم تقاضای نقض قرار منع تعقیب صادره و صدور قرار جلب به دادرسی جهت رسیدگی ماهوی را دارم. یا تقاضای نقض قرار و اعاده پرونده به دادسرا جهت تکمیل تحقیقات را دارم.

تاریخ و امضا یادتون نره

در آخر، لایحه تون رو تاریخ بزنید و حتماً امضا کنید. این کار به لایحه تون اعتبار میده.

نمونه لایحه اعتراض به قرار منع تعقیب (با قابلیت ویرایش)

حالا که فوت و فن نوشتن لایحه رو یاد گرفتید، این یه نمونه لایحه اعتراض به قرار منع تعقیبه که می تونید با توجه به پرونده خودتون، قسمت های داخل [ ] رو تغییر بدید و ازش استفاده کنید.

به نام خدا

ریاست محترم شعبه … دادگاه کیفری … شهرستان …

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، به نشانی [نشانی دقیق پستی و شماره تماس]، در خصوص پرونده کلاسه [شماره پرونده دادسرا، مثال: ۹۹۰۹۹۸۷۶۵۴۳۲۱۰]، موضوع شکایت از آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متهم]، به شماره ملی [شماره ملی متهم در صورت اطلاع]، به نشانی [نشانی متهم در صورت اطلاع]، بابت اتهام [نوع اتهام، مثلاً سرقت، توهین و تهدید، کلاهبرداری، ضرب و جرح و…]، بدین وسیله اعتراض خود را نسبت به قرار منع تعقیب شماره [شماره قرار منع تعقیب] مورخ [تاریخ صدور قرار] صادره از شعبه [شماره شعبه بازپرسی/دادیاری] بازپرسی/دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان] در مهلت قانونی (۱۰ روز از تاریخ ابلاغ) اعلام می دارم.

شرح ماجرا و دلایل اعتراض:

اینجانب در تاریخ [تاریخ وقوع جرم] به علت [شرح مختصر واقعه و شکایت اولیه به تفصیل، مثلاً: سرقت مبلغ نقدی و سکه از منزلم توسط متهم]، اقدام به طرح شکایت کیفری نمودم و ضمن شرح ماجرا، مدارک و مستنداتی همچون [مثلاً: شهادت دخترم خانم …، فیلم دوربین مداربسته، اقرار ضمنی متهم در تحقیقات اولیه] را نیز ارائه کردم. تحقیقات مقدماتی در شعبه محترم [شماره شعبه] بازپرسی/دادیاری صورت گرفت و نهایتاً قرار منع تعقیب فوق الذکر صادر گردید که مبنی بر [خلاصه استدلال دادسرا برای صدور قرار، مثلاً: فقدان ادله کافی برای انتساب جرم به متهم] بود. دلایل اعتراض اینجانب به قرار صادره به شرح زیر است:

• نقص تحقیقات صورت گرفته: بازپرس محترم بدون توجه به درخواست اینجانب مبنی بر [مثلاً: استعلام از سامانه پلیس ۱۱۰ در خصوص تماس اولیه بنده، درخواست گزارش کارشناسی خطوط تلفن همراه متهم برای بررسی پیامک های تهدیدآمیز، یا تکمیل تحقیق از شاهد معرفی شده، خانم/آقای … که حضور ایشان در زمان وقوع جرم یا اطلاع از آن حیاتی است]، اقدام به صدور قرار نموده اند. این در حالی است که انجام این تحقیقات می توانست مسیر پرونده را تغییر داده و حقیقت را روشن تر سازد.

• وجود ادله محکم و نادیده گرفته شده: علی رغم ادعای دادسرا مبنی بر فقدان ادله کافی، اینجانب ضمن شکواییه اولیه [مثلاً: پرینت پیامک های ارسالی از شماره متهم حاوی توهین و تهدید] را ارائه نموده ام. همچنین، [مثلاً: فیلم دوربین مداربسته تاریخ … که ورود متهم به منزل و خروج وی با وسایل سرقتی را نشان می دهد / شهادت آقای/خانم … به شماره ملی … و نشانی … که در زمان وقوع جرم حضور داشته و شاهد مستقیم بوده است / اقرار ضمنی متهم در تحقیقات مقدماتی مورخ … مبنی بر برداشتن اموال و اثاثیه از منزل، که نوعی اقرار به سرقت یا حداقل تصرف غیرقانونی محسوب می شود] که به وضوح نشان دهنده وقوع جرم و انتساب آن به متهم است، متأسفانه به درستی مورد توجه قرار نگرفته یا اصلاً اخذ نشده است.

• مغایرت استدلال دادسرا با مواد قانونی: استدلال بازپرس محترم مبنی بر [تکرار استدلال دادسرا، مثلاً عدم کفایت دلایل] با توجه به ادله قوی موجود در پرونده، قانونی و منطقی به نظر نمی رسد. عمل ارتکابی متهم ([شرح کوتاه عمل، مثلاً: ورود غیرقانونی و برداشتن اموال از منزل اینجانب]) مصداق بارز ماده [ذکر ماده قانونی مربوطه، مثلاً ماده ۶۰۸ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی در مورد توهین و تهدید / ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی در مورد سرقت] می باشد که مستوجب تعقیب و مجازات است.

• تناقض در دفاعیات متهم (در صورت وجود): در تحقیقات صورت گرفته، متهم در تاریخ [تاریخ بازجویی] در پاسخ به سوال [سوال بازپرس]، اظهاراتی داشته که به نوعی اقرار ضمنی به جرم تلقی می شود/دفاعیات متهم در جلسات مختلف دارای تناقض های اساسی است که نیازمند بررسی دقیق تر می باشد.

درخواست:

با عنایت به مراتب فوق، کلیه دلایل و مستندات ارائه شده و همچنین نقایص موجود در تحقیقات و استدلالات قرار منع تعقیب صادره، از آن مرجع محترم تقاضای نقض قرار منع تعقیب صادره و صدور قرار جلب به دادرسی جهت رسیدگی ماهوی به اتهام انتسابی به متهم را دارم.

با تشکر و تجدید احترام

نام و نام خانوادگی شاکی: [نام و نام خانوادگی خودتان]

امضا:

تاریخ: [تاریخ روز]

چه اتفاقی میفته وقتی دادگاه به اعتراض رسیدگی می کنه؟

خب، لایحه رو نوشتید، ثبت کردید و حالا منتظرید. دادگاه به اعتراض شما رسیدگی می کنه و نهایتاً یکی از دوتا تصمیم اصلی رو می گیره:

اگه دادگاه قرار دادسرا رو تایید کنه

اگر دادگاه به این نتیجه برسه که اعتراض شما وارد نیست و قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب دادسرا درست بوده، اون قرار رو «تایید» می کنه. در این صورت، اون قرار دیگه «قطعی» میشه و شما دیگه نمی تونید بهش اعتراض کنید (مگر در موارد خیلی استثنایی و با شرایط خاص مثل کشف دلایل جدید که کمتر پیش میاد و نیاز به رویه های خاصی مثل اعاده دادرسی داره). یعنی دیگه پرونده از نظر کیفری بسته میشه و پیگیری جرم از اون طریق دیگه ممکن نیست.

اگه دادگاه قرار رو نقض کنه

این همون چیزیه که شما می خواید! اگر دادگاه اعتراض شما رو «موجه» بدونه، قرار دادسرا رو «نقض» می کنه. حالا اینجا دوتا حالت پیش میاد (ماده ۲۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری):

• صدور قرار جلب به دادرسی توسط دادگاه: اگه دادگاه خودش به این نتیجه برسه که دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود داره، دیگه پرونده رو به دادسرا برنمی گردونه و خودش مستقیماً «قرار جلب به دادرسی» رو صادر می کنه. یعنی کار دادسرا رو انجام میده و میگه بله، متهم باید محاکمه بشه. بعد از این کار، پرونده برای رسیدگی نهایی به شعبه ای از دادگاه ارسال میشه.
• اعاده پرونده به دادسرا برای تکمیل تحقیقات: گاهی اوقات دادگاه احساس می کنه که دلایل موجود کافی نیست، اما تحقیقات دادسرا هم ناقص بوده و اگه تحقیقات کامل بشه، ممکنه حقیقت روشن تر بشه. در این حالت، دادگاه قرار رو نقض نمی کنه، بلکه دستور «تکمیل تحقیقات» رو به دادسرا میده و مشخص می کنه که دقیقاً چه تحقیقاتی باید انجام بشه. دادسرا مکلفه این تحقیقات رو انجام بده و بعد دوباره پرونده رو برای تصمیم گیری نهایی به دادگاه بفرسته (ماده ۲۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری).

اگه قرار منع تعقیب نقض بشه و قرار جلب به دادرسی صادر بشه، بازپرس دوباره متهم رو احضار می کنه، اتهام رو بهش تفهیم می کنه، دفاعیات آخرش رو می گیره و اگه لازم باشه، تأمین مناسب (مثلاً وثیقه) ازش می گیره و پرونده رو برای محاکمه به دادگاه می فرسته (ماده ۲۷۶ قانون آیین دادرسی کیفری).

حرف آخر: دقت و اقدام به موقع، کلید موفقیت شماست!

اعتراض به قرارهای دادسرا، به خصوص قرار منع تعقیب، یه حق قانونی خیلی مهم برای شماست که می تونه سرنوشت پرونده رو به کل عوض کنه. اما این مسیر، ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خودش رو داره. از شناخت دقیق انواع قرارها گرفته تا رعایت مهلت های قانونی و تنظیم یه لایحه قوی و مستدل، همه اینها در نتیجه نهایی پرونده شما تأثیرگذارن.

بهترین توصیه اینه که هرگز این مرحله رو دست کم نگیرید و سعی کنید با نهایت دقت و توجه جلو برید. جمع آوری مدارک، استناد به مواد قانونی و ارائه استدلال های محکم، همون چیزایی هستن که شانس شما رو برای پیروزی در دادگاه بالا می برن. و البته، اگه پرونده تون پیچیده است یا احساس می کنید نیاز به کمک بیشتری دارید، حتماً با یه وکیل متخصص و با تجربه مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه مثل یه راهنما، توی این مسیر پر پیچ و خم کنارتون باشه و بهتون کمک کنه بهترین نتیجه رو بگیرید.